در قرون متأخر و در دوران شكوفايى علوم حديث نيز كتاب هاى زيادى در اين رابطه تدوين شد. از اين دست آثار، مى توان به روضة المتقين فى شرح اخبار الأئمة المعصومين عليهم السلام ، از مجلسى اوّل (د 1070 ق) ^۱ ، مجمع البحرين ومطلع النيّرين ، از فخر الدين طُريحى نجفى (د 1087 ق ) ^۲ ، الوافي ، از ملا محسن فيض كاشانى (د 1091 ق) ^۳ ، مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول صلى الله عليه و آله ، از علامه مجلسى (د 1110 ق ) ^۴ و بحارالأنوار از همو و همه آثارى كه در شرح كتب حديث نوشته شده و به خصوص شروح متعدد الكافي مانند آثار ملا صدرا (د 1050 ق ) و ملا صالح مازندرانى (د 1086 ق ) و ديگران ، همه و همه مشحون از بحث در اطراف احاديث مشكل و حاوى بهترين و دقيق ترين نوآورى هاى محدثان و حديث پژوهان بزرگ شيعه در موشكافى از دقايق اخبار و روايات است .
ما در اين كوتاه قصد معرفى همه آثار مربوط به مشكل الحديث را نداريم ولى به صورت اجمال ، فهرست مختصرى، از كتاب ها و رساله هايى كه در اطراف احاديث مشكل تأليف شده است ، مى آوريم . ابن فهرست نامه جامع نيست كه اميد است با تذكرات دوستان دانش مند و دانش دوست كامل گردد و از سويى شايد مانع نباشد ، چرا كه فقط به اطلاعات مختصر منابع كتاب شناسى و فهرست نامه هاى نسخه هاى خطى، اعتماد كرده ايم و چه بسا كاوش و بررسى اصل كتاب ، آن را از حوزه مورد نظر خارج سازد.
با اين تفصيل ، مختصرى از فعاليت هاى حديث پژوهان در شرح احاديث مشكل چنين است :
1. جوابات المسائل العكبرية ، شيخ مفيد (د 413ق) ^۵ .
2. غرر الفوائد ودرر القلائد ، على بن حسين شريف مرتضى (د 436ق) ^۶
3. جواهر الأسرار ، نورالدين حمزة بن عبدالملك بيهقى طوسى (د 866ق) ^۷

مسلمانان براى فهم متون، صورت گرفته و آثار مختلفى براى اين منظور تدوين شده است. ^۱
در مختلف الحديث نيز آثارى از ابن قتيبة (د 276ق)، ابن فورك (د 480ق)، شيخ طوسى (د 460ق) و... وجود دارد. اما در حوزه مشكل الحديث اگر چه نوشته هايى با اين عنوان در ميان آثار محدثين ديده مى شود ولى بيشتر كسانى كه دست به تأليف در اين حوزه زده اند، نوعى توسعه در معناى حديث مشكل داده اند و احاديث غريب المتن و حتى گاهى مختلف الحديث را نيز بحث كرده اند. شاهد اين مطلب نوع عمل كرد، طحاوى ازدى مصرى (د 321ق) در مشكل الآثار است.
ابو جعفر احمد بن خالد برقى (د 274 يا 280ق) در علل الحديث، معانى الحديث و التحريف و تفسير الحديث، ^۲ ابوبكر محمد بن الحسن معروف به ابن دريد (د 321ق) در المجتنى ^۳ ، ابو جعفر محمد بن يعقوب كلينى (د 329ق) در جامع الكافي، ابو جعفر محمد بن على بن بابويه، شيخ صدوق (د 381ق) در معانى الأخبار، غريب حديث النبى و أميرالمؤمنين عليهماالسلا ^۴ و كتاب من لا يحضره الفقيه، شيخ مفيد (د 413ق) در رساله هاى پراكنده خود در شرح احاديث، سيد رضى (د 406ق) در مجازات الآثار النبوية، ^۵ سيد مرتضى (د 436ق) در غرر الفوائد و درر القلائد ^۶ ، شيخ طوسى (د 460ق) در الإستبصار في ما اختلف من الأخبار و ديگرانى از اين بزرگان را مى توان از دانشمندان شيعه به شمار آورد كه با آثار سترگ خود به مباحث مربوط به مشكل الحديث اهتمام نموده اند و روايات زيادى را از پرده ابهام و موضع ايراد خارج ساخته اند .
معمول اين آثار و تأليفات، اگر چه براى علم مشكل الحديث تأليف نشده اند ولى در همه آنها به نوعى اخبار مشكله به بوته بحث و نقد و شرح قرار گرفته است .