[ احاديث ديگر در مذمّت تكبّر ]

و از جمله احاديث كه در باب تكبّر ، وارد شده ، روايت كرده است محمّد بن يعقوب كلينى رضى الله عنهاز حضرت امام جعفر صادق عليه السلام كه شخصى پرسيد كه : اَدناى مراتب اِلحاد ، كدام است ؟ فرمود كه : تكبّر ، اَدناى مراتب الحاد است . ^۱
و از آن حضرت ، روايت كرده كه فرمود : در جهنّم ، وادى اى هست كه جاى متكبّران ، آن جاست و آن وادى را «سَقَر» مى گويند و او از شدّت گرمى خود ، به خداى تعالى شكايت كرد و رخصت طلبيد كه نفسى بكشد . و بعد از آن كه نفس كشيد ، جهنّم از نفس او سوخت . ^۲
و از آن حضرت ، روايت كرده كه فرمود : روز قيامت ، متكبّران را به صورت مورچه هاى كوچك، محشور مى كنند و مردم ، ايشان را پاىْ مال مى كنند تا وقتى كه خلايق از حساب ، فارغ شوند . ^۳
و از حضرت امام محمّد باقر عليه السلام روايت كرده كه فرمود : عجب است از كسى كه تكبّر و افتخار مى كند ، با آن كه اوّل از نطفه مخلوق شده و آخرش مُردارى گنديده خواهد بود و نمى داند كه در اين ، چه با او خواهند كرد ! ^۴
و ابن بابويه رحمه الله در فقيه روايت كرده كه حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله فرمود در وصيّتى كه به امير المؤمنين على ^۵ عليه السلام فرموده كه : يا على ! به درستى كه خداى تعالى ، به اسلام ، باطل كرد تكبّر جاهليت را و تفاخرى [ را ] كه اهل جاهليت به پدران خود مى كردند . به درستى كه همه مردم ، از آدم مخلوق شده و آدم از خاك ، مخلوق شده و گرامى ترينِ مردم ، كسى است كه تقوا و ترسش از خداى تعالى بيشتر باشد . ^۶
و كلينى رحمه الله از حضرت امام محمّد باقر عليه السلام روايت كرده كه فرمود : عزّت ، مخصوص اله است ، مانند رَدا كه مخصوص هر شخصى ^۷ مى باشد . و تكبّر ، مخصوص اوست ، مانند اِزار آدمى . پس كسى كه دست به ^۸ يكى از اين دو چيز زند ، خداى تعالى ، او را سرنگون به جهنّم مى اندازد . ^۹ و قريب به اين مضامين ، احاديث ، بسيار وارد شده .
و از اخبار مذكوره و غير آنها ، ظاهر مى شود كه تكبّر ورزيدن ، به حَسَب معنى مخاصمه و مجادله با خداوند عالميان ، و موجب شقاوت و خسران است ، و غرض از تكليف بندگان در دنيا ، تحصيل شكستگى و كسب فروتنى و ترك نخوت وكبر و طغيان است .