[ نكوهش حسد ]
وَ اِيَّاكُمْ أنْ يَحْسُدَ بَعْضُكُمْ بَعْضا ، فَإنَّ الكُفْرَ أصْلُهُ الْحَسَدُ .
و پرهيز نماييد از آن كه بر يكديگر حسد بورزيد ؛ زيرا كه اصل كفر ، حسد است .
و حسد ، عبارت از آن است كه كسى آرزو كند زايل شدن نعمتى را از ديگرى از براى آن كه به دست او آيد يا هيچ نداشته باشند . و غِبطه ، آن است كه آرزو كند حاصل شدن آن نعمت را از براى خود ، بى آن كه زوال نعمت ديگرى را خواهد . و غبطه از صفات حميده ، و حسد از كبائرِ صفات ذميمه است .
و محمّد بن يعقوب كلينى رحمه الله از حضرت امام صادق عليه السلام روايت كرده كه فرمود : مؤمن ، صاحب غبطه مى باشد و حسد نمى ورزد و منافق ، حسد مى ورزد و صاحبِ غبطه نمى باشد . ۱
و از جمله آنچه در باب حسد وارد شده ، از آن حضرت روايت نموده كه حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله فرمود كه : خداى ـ عزَّ و جلَّ ـ به موسى بن عمران عليه السلام خطاب فرمود كه : يابن عمران ! حسد مبر بر مردم در آنچه من از فضل خود به ايشان عطا مى كنم ، و چشم بر آن مينداز و دل بر آن مبند ؛ زيرا كه حسود ، راضى به نعمت من نيست و منع مى كند قسمتى را كه من در ميان بندگان خود كرده ام ، و كسى كه چنين باشد ، من از او نيستم و او از من نيست . ۲
و از آن حضرت ، روايت كرده فرمود : آفت دين ، حسد است و عُجْب ، يعنى خودبينى و افتخار ۳ . ۴ و از آن حضرت ، روايت كرده كه فرمود : حسد ، ايمان را مى خورَد ، همچنان كه آتش ، هيمه را مى خورَد . ۵
و ابن بابويه رحمه الله در خصال ، از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده كه فرمود : حضرت لقمان به پسر خود گفت كه : حسد [ كننده ] سه علامت دارد : وقتى كه از برابر مى رود ، غيبت مى كند ؛ و وقتى كه حاضر مى شود ، تملّق مى كند ؛ و وقتى كه مصيبتى روى مى دهد ، شماتت مى كند . ۶
و از حضرت امير المؤمنين عليه السلام روايت كرده كه فرمود : خداى ـ عزَّ و جلَّ ـ شش طايفه را به شش خصلت ، عذاب مى كند : عرب ۷ را ۸ به عصبيّت ، و دهقانان را (يعنى رؤسا و كلانتران عجم را) به تكبّر ، و اُمَرا را به جور و ستم ، و فقها را به حسد ، و تجّار را به خيانت ، و اهل رُستاق را به نادانى . ۹
و از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده كه : حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله هر روز ، از شش چيز استعاذه مى فرمود : از شكّ و شرك و حميّت و غضب و بَغى و حسد . ۱۰
و از حضرت امير المؤمنين عليه السلام منقول است كه فرمود : خداى تعالى ، حسد را خير دهد كه بسيار با عدل و انصاف است ؛ زيرا كه اوّلْ مرتبه ، صاحب خودش را مى كُشد . ۱۱
1.. همان ، ص ۳۰۷ ، ح ۷ .
2.. همان ، ص ۳۰۷ ، ح ۶ .
3.. الف : - «و از آن حضرت ، روايت كرده كه فرمود : آفت دين ، حسد است و عُجْب ، يعنى خودبينى و افتخار» .
4.. همان ، ح ۵ .
5.. همان ، ص ۳۰۶ ، ح ۱ و ۲ و ج ۴ ، ص ۸۹ ، ح ۹ .
6.. الخصال ، ص ۱۲۱ ، ح ۱۱۳ .
7.. ب : «اعراب» .
8.. الف : - «را» .
9.. همان ، ص ۳۲۵ ، ح ۱۴ .
10.. همان ، ص ۳۲۹ ، ح ۲۴ .
11.. عيون الحكم والمواعظ ، ص ۵۰۳ ؛ بحار الأنوار ، ج ۷۰ ، ص ۲۴۱ ، ذيل ح ۱ .
