إعلام الوری بِأعلام الهدی ـ منبع عاشوراپژوهی

بخشی از آن بیانگر تاریخ عاشوراست و می تواند به عنوان منبعی برای عاشوراپژوهی به آن نگریست

امین الإسلام فضل بن حسن طَبْرِسی (م ۵۴۸ ق)، مؤلّف تفسیر گران سنگ و مشهور مجمع البیان و حدود بیست کتاب دیگر، از بزرگ ترین دانشمندان شیعه امامی در قرن ششم هجری است. او مورد احترام معاصران خویش، مانند علی بن زید بیهقی و استاد بزرگانی مانند: ابن شهرآشوب، شادان بن جبرئیل قمی، فضل اللّه راوندی، قطب الدین راوندی، شیخ منتجب الدین رازی (مؤلّف کتاب مشهور الفهرست) و نیز فرزند برومند خود، رضی الدین حسن (مؤلّف مکارم الأخلاق) بوده است.

طَبْرِسی، مفسّر، متکلّم، ادیب، شاعر و مورّخ بود و این همه را از نزد اساتید بزرگی مانند: مفید ثانی (فرزند شیخ طوسی)، عبد الجبّار مُقْری (شاگرد شیخ طوسی) و شیخ جعفر دوریستی به خوبی آموخته بود.

طَبْرِسی با تکیه بر اندوخته های کلامی و مطالعات تاریخی خود، کتاب إعلام الوری بِأعلام الهدی را در شرح حال اهل بیت(ع) نگاشت و بویژه در زندگی امام حسین(ع) با تفصیلی در خور تحسین، به شرح نهضت عاشورا همّت گماشت.

او، اگرچه کمتر سند خود را ذکر می کند، امّا اخبار و گزارش های خود را از کتب مشهور شیعه مانند: الکافی، کمال الدین، الإرشاد، و کتب اهل سنّت مانند: صحیح البخاری و صحیح مسلم، المغازی واقدی، عیون الأخبار ابن قتیبه و دلائل النبوّةی بیهقی می گیرد.

او در بخش گزارش امام حسین(ع)، بیشتر به الإرشاد شیخ مفید، متّکی است و گزارش های آن را با اختصار و اصلاحات اندک می آورد. کتاب طبرسی، پس از او، از منابع اصلی و مهمّ سیره اهل بیت(ع) گشت و تنظیم زیبا و منطقی، قلم روان و شیوا و پرهیز از نقل اخبار نادرست، موجب استقبال عالمان از آن شد. این کتاب بارها نسخه برداری شده و به دفعات به چاپ رسیده است.