22 محرم

۲۲ محرم
ارتحال شیخ طوسی، مؤسس حوزه علمیه نجف (م ۴۶۰ ق)
شرح مناسبت:
شیخ طوسی در سال ۳۸۵ه‍ .ق در طوس متولد شد. در مدت ۲۳ سالی که در زادگاهش بود، از شمار محصلان فاضل آن روزگار گردید. سال ۴۰۸ه‍ .ق به شهر بغداد هجرت کرد و مدت پنج سال تا زمان وفات شیخ مفید (م ۴۱۳ه‍ .ق) از محضر وی فنون مختلف را فراگرفت و پس از آن یکی از برجسته ترین شاگردن سید مرتضی (علم الهدی) به شمار آمد و بسیار مورد توجه وی قرار گرفت.
بعد از درگذشت شیخ مفید و سید مرتضی، زمام امور شریعت به وی محول شد. سال ۴۴۷ه‍ .ق طغرل بیک سلجوقی با سپاهی لجام گسیخته وارد بغداد شد و به بعضی از محله های این شهر حمله ور گردید. خانه و کاشانه مردم بی پناه به خاک و خون کشیده شد و منزل شیخ نیز در امان نماند. آنان در پی این حمله هرآنچه از لوازم و کتاب و دفتر در منزل شیخ یافتند به آتش کشیدند. در نتیجه شیخ بر آن شد به نجف هجرت کند.
وی در دوازده سال آخر عمرش که در نجف اشرف سپری شد با پشتکاری بیشتر به تدریس و تحقیق در علوم اسلامی پرداخت. حوزه علمی جدیدی را در آنجا به وجود آورد و پایه های استوار مرکز بزرگی را بنا نهاد.
آثار وی مجموعاً در نه موضوع از جمله تفسیر، فقه، حدیث، کلام، رجال، اصول، ادعیه و تاریخ طبقه بندی شده است. سه اثر مهم وی التبیان، التهذیب و الاستبصار نام دارد.
شیخ طوسی پس از گذران ۷۶ سال زندگی پربرکت، در سال ۴۶۰ق به وصال حق رسید و در خانه مسکونی اش در نجف اشرف دفن شد. این خانه بنابر وصیتش به مسجد تبدیل شد.
منبع: مركز پژوهشهای صدا و سیما
آیات و روایات:
ارتحال شیخ طوسی، مؤسس حوزه علمیه نجف (م ۴۶۰ ق)
رسول اللّه(ص):
العُلَماءُ امَناءُ امَّتی .
دانشمندان امناى امّت من هستند.
الفردوس: ۳/ ۷۶/ ۴۲۱۱
رسول اللّه(ص):
العِلمُ وَدیعَةُ اللّهِ فی أرضِهِ، والعُلَماءُ امَناؤُهُ عَلَیهِ، فَمَن عَمِلَ بِعِلمِهِ أدّى أمانَتَهُ، ومَن لَم یعمَل كُتِبَ فی دیوانِ اللّهِ تَعالى أنَّهُ مِنَ الخائِنینَ .
دانش ودیعه خدا در زمین اوست و دانشمندان امناى او بر آن هستند، پس هركس دانش خود را به كار بندد، امانتش را ادا كرده است و هركس به كار نبندد، در دیوان خداوند متعال جزو خیانت كاران نوشته مى شود.
الدرّة الباهرة: ۱۷
رسول اللّه(ص):
العالِمُ وَكیلُ اللّهِ تَعالى، یعطیهِ بِكُلِّ حَدیثٍ نورًا یومَ القِیامَةِ، وكَتَبَ اللّهُ لَهُ بِكُلِّ حَدیثٍ عِبادَةَ ألفِ سَنَةٍ.
دانشمند وكیل خداى متعال است. خداوند در برابر هر حدیث، روز رستاخیز نورى به او عطا مى كند و خداوند براى هر حدیث، عبادت هزار سال را برایش مى نویسد.
تنبیه الغافلین: ۲۸۶/ ۳۹۰
رسول اللّه(ص):
إنَّ العُلَماءَ وَرَثَةُ الأَنبِیاءِ.
دانشمندان وارثان پیامبران اند.
الكافی: ۱/ ۳۴/ ۱
رسول اللّه(ص):
إذا كانَ يَومُ القِيامَةِ وُزِنَ مِدادُ العُلَماءِ بِدِماءِ الشُّهَداءِ، فَيَرجَحُ مِدادُ العُلَماءِ عَلى دِماءِ الشُّهَداءِ.
چون روز قيامت شود، مرّكب دانشمندان با خون شهيدان سنجيده مى شود، پس مركّب دانشمندان بر خون شهيدان برترى مى يابد.
أمالي الطوسي: ۵۲۱/ ۱۱۴۹
امام على(ع):
إنَّ أولَى النّاسِ بِالأَنبِياءِ عليهم السلام أعلَمُهُم بِما جاؤوا بِهِ .
نزديكترين مردم به پيامبران، داناترين آنان است به آنچه آورده اند.
نهج البلاغة: الحكمة ۹۶