تاریخ مدینة دمشق ـ منبع عاشوراپژوهی

بخشی از آن به تاریخ عاشورا پرداخته شده است که در این نوشته، این قسمت کتاب مورد توجه است.

منبع: دانشنامه امام حسین(ع)، ج ۱، ص ۷۷

ابو القاسم علی بن حسن شافعی دمشقی (م ۵۷۱ ق)، مشهور به ابن عساکر، از محدّثان و مورّخان پرکار است. او در کتاب بزرگش، تاریخ مدینة دمشق، به شیوه محدّثان، روایات بسیاری را با اسناد و اشاره به ضعف و قوّت آنها، امّا بدون تحلیل تاریخی، گردآورده است. او محور کتاب خود را شرح حال دمشق و بزرگان شام قرار داده؛ امّا هر کس را که به شام آمده، بررسی کرده و از این ره گذر، به شرح حال امام حسین(ع) و مقتل ایشان هم پرداخته است.

ابن عساکر، حدود چهارصد گزارش در باره امام حسین(ع) و نهضت کربلا ارائه نموده که بیشتر آنها، با اسناد خود او و برخی نیز از طبقات ابن سعدند و تعداد فراوانی از آنها، هم مضمون و بیشتر به احوالات شخصی و فضایل امام حسین(ع) مربوط اند.

ابن عساکر، بدون ترتیب و دسته بندی خاصّی،[۱]پیشگویی های پیامبر(ص) و امیر مؤمنان(ع) در باره شهادت امام حسین(ع)، وقایع قیام ایشان، خطبه های عاشورا و حوادث خارق العاده پس از آن و نیز فرجام شوم قاتلان امام(ع) را در دنیا، گزارش کرده است؛ امّا گزارش های ابو مخنف و حتّی دیگر گزارش های مرتبط با قیام را نیاورده است.

تاریخ دمشق، با تحقیق علی شیری، به صورت کامل به طبع رسیده و تلخیصی از آن نیز که به وسیله ابن منظور، مؤلّف لسان العرب، انجام شده، منتشر گردیده است. خوش بختانه بخش امام حسین(ع)، از این کتاب، به همّت محمّدباقر محمودی تصحیح و به صورت مستقل، چاپ شده است.

[۱]. گفتنى است تدوين شرح حال ها در اين كتاب، به ترتيب الفبايى نام افراد، انجام شده است .