اهداف بلند آن حضرت، تنها در گرو توانائي‌هاي گوناگون هر يک از شارحان کلام ايشان است. در اين ميان، ابن‌ميثم به دليل توانمندي‌هاي علمي در ابعاد گوناگون، از جايگاه ويژه برخوردار است. ژرف‌انديشي‌هاي وي، تنها پس از تعمق بسيار در تبيين وي پيرامون عبارات نهج‌البلاغه رخ‌نما
مي‌گردد. از اين‌رو، شناخت ابن‌ميثم و شرح وي ما را به ميزان توفيق وي در شرح کلام وصي پيامبر صلي الله عليه و آله رهنمون خواهد شد. شخصيتي که با وجود نوشته‌هايي در باره زندگي شخصي و علمي‌اش، هنوز زواياي حيات او به طور کامل مورد بررسي قرار نگرفته و در زمينه شرح وي بر نهج‌البلاغه نيز آنچنان که بايسته است، ژرف‌انديشي نشده، هر چند منابع زير به برخي از زواياي اين مطلب پرداخته‌اند:
1. دايرة المعارف بزرگ اسلامي، زير نظر کاظم موسوي بجنوردي، چاپ اول، تهران: مرکز دايرة‌المعارف بزرگ اسلامي، 1370 ش.
2. شرح نهج‌البلاغه (ترجمه مصباح السالکين)، کمال‌الدين ميثم بن علي بن ميثم بحراني، قربانعلي محمّدي مقدم ـ علي اصغر نوايي يحيي‌زاده، چاپ يکم، مشهد: بنياد پژوهش‌هاي اسلامي؛ 1385 ش، ج1، مقدمه، صص23 ـ 30.
3. شرح نهج‌البلاغه ابن‌ميثم البحراني، کمال‌الدين ميثم بن علي بن ميثم البحراني، ج1، صص 5 ـ 12.
روش پژوهش
اين پژوهش از نوع تحقيق «بنيادي» بوده و با استفاده از روش‌هاي «تحليلي» و «نقدي» با بهره‌گيري از مطالعات کتابخانه‌اي تهيه و تدوين شده است. شيوه کار به تفصيل زير است:
پس از انتخاب موضوع، فرضيات، سؤالات و اهداف تحقيق مورد نظر قرار گرفته است.
براي تأمين اهداف تحقيق، زمينه‌هاي ضروري وصول به اين اهداف، مطالعه و بررسي شده است.
پس از جستجوي منابع، سعي شده است مطالب در نظامي منطقي و علمي، موضوع‌بندي شده و با سيستم خاص يک پژوهش هدف‌دار، کنار يکديگر قرار گيرند تا در حد امکان، نظريات اين ديدگاه به صورتي متفاوت از آنچه در تأليفات اصلي آمده است، قرار گيرند.
پس از اين مراحل، تحليل و نقد مطالب در حد امکان و با رعايت انصاف علمي مورد توجه بوده است.
در نقد محتوايي، مراجعه به آثار بزرگاني که به زندگي ابن‌ميثم پرداخته‌اند و نيز بقيه شرح‌هاي نهج‌البلاغه و بالاخص خود شرح نهج‌البلاغه ابن‌ميثم کارگشا بوده است.
محدوديت‌هاي موضوع
1. منابع درباره زندگي شخصي، مراحل تحصيل، اساتيد و بقيه ابعاد حيات ابن‌ميثم، به غايت اندک است و اغلب، آنچه فرا چنگ آمد، از ايجاز برخوردار است.
