2. با توجه به شخصيت کلامي، فلسفي ابن‌ميثم و تسلط وي بر آيات و روايات، روش‌شناسي شرح ابن‌ميثم کاري دشوار است. از اين رو، با توجه به حيطه مطالعات نگارنده، کسي به اين کار مبادرت نورزيده است. بنابراين، تحليل ابعاد روش ايشان در شرح روايات، از غناي لازم برخوردار نيست.
الف ـ ابن‌ميثم
1. تولد و وفات
مؤلف، ميثم بن علي بن ميثم، ملقب به «کمال الدين»، «مفيد الدين» و «عالم رباني» است. از زندگي او آگاهي اندکي در دست است. همين‌قدر گفته‌اند که در سال636 ق/1239م زاده شد ( السلافة البهية في الترجمة الميثمية). آنچه مسلم است، اين که وي در مجمع‌الجزاير بحرين به دنيا آمد و پس از وفات، در مقبره جدش «المعلي» در قريه «هلتا» از قُراءِ بحرين، به خاک سپرده شده است.
در باره تاريخ درگذشت ابن‌ميثم اگر چه بيشتر منابع، سال679 ق/1280م را ذکر کرده‌اند، ولي با توجه به اين نکته که وي در سال681ق تاليف الشرح الصغير لنهج‌البلاغه را به پايان رساند (طبقات اعلام الشيعة: ص188)، مي‌بايست پس از آن تاريخ درگذشته باشد. کنتوري نيز در يک‌جا سال699 ق/1300م را تاريخ درگذشت او دانسته است ( کشف الحجب والأستار عن أسماء الکتب والأسنار: ص291). قبر او را در يکي از دو جا «الدونج» يا «هلتا» در «ماهوز» بحرين دانسته‌اند. محدث نوري يادآور شده که براساس قراين و شواهد، قبر او مي‌بايست در «هلتا» باشد (مستدرک الوسائل)، ولي برخي اشاره کرده‌اند که قبر واقع در الدونج، از آنِ نياي او «ميثم بن علي» است نه کمال‌الدين ابن‌ميثم.
2. مشايخ
ابن ميثم در نزد بزرگان علم و دانش کسب دانش کرد. دانشمنداني نظير:
1. محقّق حلّي، صاحب شرايع؛
2. اسعد بن عبدالقاهر بن اسعد اصفهاني؛
3. کمال الدين علي بن سليمان بحراني، نويسنده کتاب الإشارات ( شرح نهج البلاغه ابن‌ميثم: ج1 ص25 و جامع الأسرار و منبع الأنوار)
4. گفته‌اند وي در کلام، شاگرد خواجه نصيرالدين طوسي بوده است ( السلافة البهية في الترجمة الميثميه: ج1 ص47).
3. شاگردان
نخبگان بسياري از وي بهره علمي برده، نقل روايت کرده‌اند. کساني چون:
1. علّامه حلي؛
