17 رمضان

۱۷ رمضان
غزوه بدر (۲ ق)
شرح مناسبت:

جنگ بدر، دشوارترین و شکوهمندترین نبرد پیامبر خداست. شرایط زمانی، چگونگی ترکیب نیروها، ساز و برگ مسلمانان، هدف آغازین حرکت که دستیابی به کاروان مشرکان و کالاهای آنان بود و نبرد غیر منتظره و نابرابر و... نشان دهنده اهمّیت این نبرد و نقش سرنوشت ساز آن است. این نبرد در رمضان سال دوم هجری در منطقه بدر، در نزدیکی مدینه واقع شد.
امیرمؤمنان(ع) در این نبرد که آغازین جنگ پیامبر خداست، جلوه ای دیدنی، ستودنی و شگفت دارد، بدین سان که:
۱. پرچم پیروزمند سپاه اسلام در دست های پر توان علی(ع) بود.
۲. پیش از رویارویی و در مرحله حسّاس کسب اطّلاعات، برای دست یافتن به چند و چون نیروی دشمن، همراه برخی صحابیان به مأموریت رفت که موفّقیتی کارآمد داشت.
۳. در دلِ سیاهی تاریک و هولناک شب نبرد، آن گاه که پیامبر خدا طلبِ آب نمود، علی(ع) به پا خاست و ثابت و استوار به «بدر» گام نهاد و از چاهی بس ژرف و تاریک، آب برگرفت و پیامبر خدا را سیراب کرد.
۴. علی(ع) در اوّلین نبرد تن به تن، ولید بن عُتبه را به خاک هلاکت افکند و سپس در کشتن عتبه، پدر ولید، هماوردِ او را یاری رسانْد.
۵. علی(ع) همچنین عاص بن سعید، رزم آور نیرومند قریش و نوفل بن خُوَیلِد، دشمن شرور و کینه توز پیامبر(ص) را به خاک افکند.
۶. چون فرمان حمله عمومی صادر شد و نیروها در هم آمیختند، این علی(ع) بود که چونان شیری خشمگین بر دشمن می تاخت و آرایشِ نظامی آنان را در هم می ریخت.
۷. در آن هنگام در عنفوان جوانی مدال افتخار جاودانه «لا سیفَ إلّا ذوالفقارِ ولا فَتی إلّا علی» را به دست آورد.

آیات و روایات:
غزوه بدر (۲ ق)
ابن عباس:
إنَّ رَسولَ اللّهِ(ص) دَفَعَ الرایةَ إلی عَلِی رضی الله عنهیومَ بَدرٍ وهُوَ ابنُ عِشرینَ سَنَةً.
پیامبر خدا، در جنگ بدر، پرچم را به علی علیه السلام سپرد و او در آن هنگام، بیست سال داشت.
المستدرک علی الصحیحین: ج ۳ ص ۱۲۰ ح ۴۵۸۳
حارث:
لَمّا کانَت لَیلَةُ بَدرٍ قالَ رَسولُ اللّهِ(ص): مَن یستَقی لَنا مِنَ الماءِ؟ فَأَحجَمَ النّاسُ، فَقامَ عَلِی فَاحتَضَنَ قِربَةً، ثُمَّ أتی بِئرا بَعیدَةَ القَعرِ مُظلِمَةً، فَانحَدَرَ فیها فَأَوحَی اللّهُ عَزَّوجَلَّ إلی جِبریلَ ومیکائیلَ وإسرافیلَ تَأَهَّبوا لِنَصرِ مُحَمَّدٍ(ص) وحِزبِهِ، فَهَبَطوا مِنَ السَّماءِ لَهُم لَغَطٌ یذعِرُ مَن سَمِعَهُ، فَلَمّا حاذُوا البِئرَ سَلَّموا عَلَیهِ مِن عِندِ آخِرِهِم إکراما وتَجلیلًا.
چون شب بدر شد، پیامبر خدا فرمود: «چه کسی برای ما آب می آورد؟». پس مردم، پا پس کشیدند؛ ولی علی علیه السلام برخاست و مشکی به زیر بغل گرفت، به چاه ژرف و تاریکی درآمد و از آن، پایین رفت. پس خدای عز و جل به جبرئیل و میکائیل و اسرافیل علیهم السلام، وحی کرد که برای یاری محمّد(ص) و گروهش آماده شوید. پس، از آسمان، فرود آمدند و همهمه ای داشتند که شنونده را می ترسانْد. پس چون روبه روی چاه رسیدند، همگی و از روی بزرگداشت و احترام بر او سلام دادند.
فضائل الصحابة لابن حنبل: ج ۲ ص ۶۱۳ ح ۱۰۴۹
پیامبر خدا(ص) در جنگ بدر:
هذا رِضوانُ؛ مَلَک مِن مَلائِکةِ اللّهِ ینادی: لا سَیفَ إلّا ذُو الفَقارِ، ولا فَتی إلّا عَلِی.
این، رضوان، فرشته ای از فرشتگان خداست که ندا می دهد: شمشیری جز ذوالفقار، و جوان مردی جز علی نیست.
المناقب للخوارزمی: ص ۱۶۷ ح ۲۰۰
الإرشاد:
بارَزَ أمیرُ المُؤمِنینَ علیه السلام العاصَ بنَ سَعیدِ بنِ العاصِ بَعدَ أن أحجَمَ عَنهُ مَن سِواه فَلَم یلَبِّثهُ أن قَتَلَهُ، وبَرَزَ إلَیهِ حَنظَلَةُ بنُ أبی سُفیانَ فَقَتَلَهُ، وبَرَزَ بَعدَهُ طُعَیمَةُ بنُ عَدِی فَقَتَلَهُ، وقَتَلَ بَعدَهُ نَوفَلَ بنَ خُوَیلِدٍ وکانَ مِن شَیاطینِ قُرَیشٍ ولَم یزَل علیه السلام یقتُلُ واحِدا مِنهُم بَعدَ واحِدٍ حَتّی أتی عَلی شَطرِ المَقتولینَ مِنهُم وکانوا سَبعینَ قَتیلًا؛ تَوَلّی کافَّةُ مَن حَضَرَ بَدرا مِنَ المُؤمِنینَ مَعَ ثَلاثَةِ آلافٍ مِنَ المَلائِکةِ المُسَوِّمینَ قَتلَ الشَّطرَ مِنهُم، وتَوَلّی أمیرُ المُؤمِنینَ قَتلَ الشَّطرِ الآخَرِ وَحدَهُ.
امیر مؤمنان، پس از آن که کسی برای مبارزه با عاص پسر سعید بن عاص پا پیش نگذاشت، به رویارویی اش رفت و بی درنگ، او را کشت و نیز حنظلة بن ابی سفیان را که به مبارزه اش آمده بود، کشت، و همچنین طعیمة بن عُدی را که در برابرش ایستاد، و پس از او، نوفل بن خویلد را که از شیطان های قریش بود. بدین سان، یکی پس از دیگری از آنان می کشت تا این که نیمی از هفتاد کشته قریش را تنها او کشت؛ در حالی که دیگر مؤمنان حاضر در بدر، همراه سه هزار فرشته نشان دار روی هم، نیم دیگر را کشتند.
الإرشاد: ج ۱ ص ۶۹