شعار «با هم برای اعتلای کلمه حق» اگر تبدیل به عمل شود می¬تواند سرنوشت جهان را متحول کند

راوی: رئیس مؤسسه علمی و فرهنگی دارالحدیث, در چهارمین مجمع عمومی اتحادیه رادیو و تلویزیون¬های اسلامی گفت: شعار «با هم برای اعتلای کلمه حق» اگر تبدیل به عمل شود می¬تواند سرنوشت جهان را متحول کند.

آیت الله «محمد محمدی ری شهری», رئیس مؤسسه علمی و فرهنگی دار الحدیث, ۱۹ مهر, طی سخنانی در این مجمع, شعار این دوره از نشست مجمع عمومی اتحادیه رادیو و تلویزیون¬های اسلامی با عنوان «همه با هم برای اعتلای کلمۀ حق» را بسیار مهم و سرنوشت ساز دانست و اظهار کرد: کلمه حق اگر در رسانه¬های جهان اسلام به صحنه عمل بیاید, تردیدی نیست که نه تنها سرنوشت جهان اسلام, بلکه سرنوشت تمام جهان را متحول خواهد کرد.
این مراسم با حضور «عزت الله ضرغامی», رئیس سازمان صدا و سیما, «نادر طالب زاده», فیلم ساز, حجت الاسلام والمسلمین «کریمیان», دبیر کل اتحادیه رادیو و تلویزیونهای اسلامی, «ابراهیم البرزی», دبیر جشنواره تولیدات رسانه¬ای اتحادیه انجمن¬های رادیو و تلویزیون¬های اسلامی و جمعی از خبرنگاران برگزار شد. گزارشی از سخنرانی آیت الله ری شهری را ادامه می¬خوانیم:
شعاری که برای این مجمع مشخص شده, شعاری است بسیار مهم و سرنوشت ساز: «با هم برای اعتلای کلمۀ حق». اگر این شعار حقیقتاً به عمل تبدیل شود و در رسانه¬های جهان اسلام به صحنۀ عمل بیاید, بدون تردید این توان را دارد که نه تنها سرنوشت جهان اسلام, بلکه سرنوشت جهان را متحوّل کند. دربارۀ شعار این نشست, چند مسئله از نظر بنده قابل بحث و بررسی است: مسئلۀ اول این است که حق یعنی چی؟ مسئلۀ دوم حق گرایی در رسانه¬ها چه معنایی دارد؟ مسئلۀ سوم این است که حق¬گرایی رسانه¬ها چه نقشی در جامعۀ جهانی دارد. چهارمین و مهم¬ترین مسئله, این که رسانه¬های اسلامی برای فراگیری این شعار و فراگیری حق در جهان, چه وظایفی بر عهده دارند؟ این موضوعات را همراه با نکات دیگری به اختصار بیان می¬کنم.

۱. معنای حق و حق¬گرایی

حق به معنای درستی، اتقان و استحکام, در مقابل باطل به معنای نادرستی، سستی و پوچی است. حق¬گرایی به معنای جانب¬داری از حق در همۀ زمینه¬های اعتقادی، اخلاقی و عملی است. به همین دلیل است که قرآن کریم, اسلام را به «حق» تعریف می¬کند: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءكُمُ الْحَقُّ مِن رَّبِّكُمْ فَمَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ»[ یونس: آیۀ ۱۰۹] . اگر بخواهیم با کوتاه¬ترین سخن اسلام را تعریف و به دیگران منتقل کنیم, از نگاه قرآن اسلام مساوی است با حق؛ یعنی تسلیم حق شدن در همۀ زمینه¬ها. اسلام چیزی جز حق از جامعه نمی¬خواهد. تسلیم حق شدن، یعنی اسلام. در زمینۀ اعتقاد، در زمینۀ اخلاق و در زمینۀ عمل, تسلیم حق شدن یعنی اسلام. جامع¬ترین و کوتاه¬ترین تعریف برای اسلام, کلمۀ حق است.

۲. حق¬گرایی در رسانه¬ها یعنی چه؟

با تعریف حق، معنای حق¬گرایی در رسانه هم روشن می¬شود؛ یعنی رسانه¬های جهان اسلام باید در همۀ زمینه¬ها از حق جانب¬داری کنند. در انتخاب همکاران, ملاک انتخاب حق¬گرایی آنان باشد. در پاسخ¬گویی به نیازهای واقعی جامعه, از حق جانب¬داری کنند. در پردازش صحیح و هدفدار خبر, از حق جانب¬داری کنند. در بهره برداری از رسانه در جهت رشد و تکامل جامعه, از حق جانب¬داری کنند. در نقد جریان¬های سیاسی, پیرو حق باشند. این, یعنی حق¬گرایی در رسانه.

۳. نقش حق¬گرایی رسانه¬ها

اگر ما توانستیم رسانه¬های جهان اسلام را در این قالب ساماندهی کنیم و شما عزیزان در این حرکت پیشگام شدید, چه نقشی در جهان خواهد داشت؟ با توجه به آنچه که اشاره کردم که اسلام چیزی جز جانب¬داری از حق نیست, اگر روزی رسانه¬های جهان اسلام بتوانند این پیام را به ذهن و فکر جهانیان منتقل کنند, آن روز فراگیر شدن اسلام در جهان نزدیک است. وعدۀ الهی که خداوند متعال در قرآن کریم داده: «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ»[توبه: آیۀ۳۳]، مقدمه¬اش این است. در سه آیۀ قرآن این وعده داده شده است. مقدمۀ تحقّق این وعدۀ الهی, این است که این پیام به گوش جهانیان برسد. رسانه¬های جهان اسلام در این زمینه می¬توانند نقش بزرگی داشته باشند که به جهانیان بفهمان¬اند اسلام چیزی جز تسلیم حق شدن نیست.

۴. وظایف رسانه¬های جهان اسلام برای تحقق این شعار

مهم¬ترین مسئله و اساسی¬ترین محور سخن بنده این است که وظیفۀ رسانه¬های جهان اسلام برای تبدیل شعار «با هم برای اعتلای کلمۀ حق» چیست؟ به تصور من این مسئله آن قدر اهمیت دارد که این مجمع, کار گروهی دائمی برای آن اختصاص دهند تا راهکارهای اعتلای کلمۀ حق در جهان و آسیب¬های این حرکت را بررسی کنند و براساس کار کارشناسی, این پیام اسلام و قرآن را به جهانیان منقل نمایند. من دو نکته را به اختصار در این باره طرح می¬کنم:
یک. تربیت نیروی حق گرا: قبل از هر اقدامی برای آغاز این حرکت به صورت تشکیلاتی و سازماندهی شده, تلاش برای تربیت نیروهای حق¬گرا از هر کاری مهم¬تر است. نمی¬توان از کسی که خودش حق¬گرا و جانب¬دار حق نیست و یا تسلیم خواسته¬های نفسانی و تمایلات گروهی است,‌ انتظار داشت که از حق جانب¬داری کند. بنابراین قبل از هر کاری باید به تربیت نیرو پرداخت؛ نیرویی که بتواند از حق جانب¬داری کند: «قُلِ اللّهُ يَهْدِي لِلْحَقِّ أَفَمَن يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَن يُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ يَهِدِّيَ»[یونس: آیۀ ۳۶]؛ هدایت به حق کار خداست. کار انبیای الهی کار هر کس نیست. کسی می¬تواند این حرکت را سامان بدهد یا رسانه¬ای می¬تواند از حق جانب¬داری کند که رنگ خدایی داشته باشد. اگر یک چنین نیروهایی حالا به صورت نسبی هم داشتیم چه باید بکنیم؟
دو. روشن¬گری: اوّلین اقدام رسانه¬های جهان اسلام در جهت تبلیغ حق, روشنگری است. این نخستین وظیفۀ رسانه¬های اسلامی است. اطلاع¬رسانی درست از سوی رسانه¬های اسلامی در نقطۀ مقابل رسانه¬های استکباری که کارشان تحریف حقایق است، کار الهی است: «اللّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُواْ يُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّوُرِ وَالَّذِينَ كَفَرُواْ أَوْلِيَآؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ»[بقرة: آیۀ ۲۵۸]. این آیه باید تابلوی حرکت رسانه¬های جهان اسلام باشد تا مردم را از تاریکی¬ها به طرف نور هدایت و روشن¬گری کنند. رسانه¬های استکباری برای تأمین منافع مستکبران تلاش می¬کنند تا مردم جهان در جهل بسر ببرند، مردم را در بی¬خبری نگه دارند، حقایق را بازگو نکنند. طرف مقابل آن رسانه¬های جهان اسلام است که باید برای تأمین منافع حقیقی مردم هرچه بهتر اطلاع¬رسانی کنند و آگاهی آفرین باشند.

۵. دشمن¬شناسی

در جهت روشن¬گری افکار عمومی, نخستین اقدامی که باید صورت بگیرد شناساندن دشمنان واقعی مردم است. امیرالمؤمنین علی† می¬فرماید: «واعلموا اَنّکم لن تَعرِفوا الرشدَ حتی تَعرفوا الذی تَرَکه»[ الکافی, ج ۸, ص ۳۹۰] ؛ شما نمی¬توانید راه صحیح را بشناسید, تا آن که را در مقابل راه صحیح قرار گرفته بشناسید. تا دشمن را نشناسید دوست را نمی¬توانید بشناسید. تا دشمن را به مردم معرفی نکنید, دوست را نمی¬توانید به مردم معرفی نمایید. مردم باید دشمنان منافع حقیقی خودشان را بشناسند و این وظیفۀ بزرگی است برای رسانه¬های حق¬گرا.

۶. وحدت کلمه

دشمنان منافع حقیقی مردم در سطح بین¬المللی, از وحدت جهان اسلام وحشت دارند. در طول تاریخ اسلام, از ابتدا تا کنون, دشمنان اسلام بیشترین بهره¬برداری را از تفرقه در میان امت اسلامی برده¬اند. همان¬طور که امام خمینی »رضوان الله تعالی علیه« می¬فرمود: کلید حل مشکلات جهان اسلام وحدت کلمه هست. رسانه¬های جهان اسلام باید بدانند هر حرکتی که در جهت تفرقۀ میان مسلمانان صورت بگیرد و می¬گیرد, در جهت منافع دشمنان اسلام است. ولذا امام راحل و خلف صالح آن بزرگوار مقام معظم رهبری، فوق¬العاده روی این مسئله تأکید دارند. اخیراً هم مقام معظم رهبری در صحبت¬هایی که برای کارگزران و خدمت¬گزاران حج داشتند, فوق¬العاده روی این مسئله تأکید کردند.

۷. اخلاص

کسی می¬تواند رنگ خدایی به حرکت خودش بدهد که برای خدا کار کند. رسانه¬های جهان اسلام برای حق¬گرایی باید رنگ خدایی داشته باشند. از کارگزاری که تسلیم تمایلات نفسانی خودش است, نمی¬شود انتظار داشت که حق¬گرا باشد. به سادگی چنین کارگزاری تحت تأثیر جاذبه¬های مادّی و سرویس¬های جاسوسی دولت¬های استکباری قرار می¬گیرد و به جای تبلیغ وحدت, از تفرقه جانب¬داری می¬کند. به جای خواست منافع جامعۀ مسلمان, از منافع استکبار دفاع می¬کند.

۸. تخصص در تبیین حق

جانب¬داری از حق نوعی تخصص و هنر است. اینگونه نیست که هر کس بتواند از حق طرفداری کند. اگر ناشیانه بخواهیم از حق دفاع کنیم, چه بسا آثار سوء آن بیش از دفاع از حق است. همان¬طور که دشمنان اسلام برای اینکه باطل را به خورد مردم بدهند، آرایشش می¬کنند. در جامۀ زیبا و قالب زیبایی ارائه می¬کنند. این کار تخصص می¬خواهد. حقی که محتوایش زیباست چگونه باید ظاهرش هم زیبا باشد؟ رسانه¬های جهان اسلام باید از این هنر برخوردار باشند؛ تا همانگونه که حق, حقیقتش زیباست, واقعش زیباست، هویتش زیباست, لباسش هم زیبا باشد: «ادْعُ إِلِى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ»[نحل: آیۀ ۱۲۶]. بنابراین باید به زیباترین شکل حق را برای دیگران بیان کرد و با تبیین عقلانی آن را به جامعۀ جهانی ارائه نمود.

۹. تلاش

امروز دشمنان اسلام با همۀ توان برای ضربه زدن به حق و حق¬گرایی به میدان آمده¬اند. در رأس آنها هم اسلام, قرآن و جمهوری اسلامی قرار دارد. ملاحظه می¬کنید که دشمنان بی¬پروای اسلام در برابر چشم یک میلیارد و نیم مسلمان, قرآن را آتش می¬زنند. مسلمانان و رسانه¬های جهان اسلام هم باید با همۀ توان برای مقابله با این حرکت میدان بیایند. اگر بیشتر از آن¬ها تلاش نمی¬کنند, حداقل با توجه به امکانات اندک, به اندازۀ آنها تلاش کنند.
آخرین و مهم¬ترین نکته¬ در تبلیغ حق، تبلیغ عملی است. پایبندی عملی به ارزش¬های اسلامی و اجتناب از ضد ارزش¬ها، اهمیت فراوانی دارد. در رأس همۀ ارزش¬ها, صداقت و انصاف قرار دارد. رسانه¬های اسلامی حتی نسبت به دشمنان اسلام, نباید انصاف را از دست بدهند: «وَلاَ يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلاَّ تَعْدِلُواْ»[مائدة: آیۀ ۹]. سخنی از امیرالمؤمنین† نقل شده که بسیار زیبا است. این سخن برای رسانه¬ها خیلی آموزنده است. حضرت می¬فرماید: «قلّما ینصف اللسان فی نشر قبیح او احسان»[عیون الحکم والمواعظ, ص ۳۶۹] ؛ کم اتفاق می¬افتد وقتی انسان از کسی تعریف می¬کند یا از چیزی ستایش می¬کند, انصاف داشته باشد. اندازه و انصاف را نگه دارد. اگر می¬خواهد بدیِ کسی را هم بگوید, باید انصاف داشته باشد. این روایت ریشه در آیه¬ای دارد که خواندم: «وَلاَ يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلاَّ تَعْدِلُواْ»[مائدة: آیۀ ۹].
این, افتخار اسلام و رسانه¬های اسلامی است که صداقت و انصاف داشته باشند. پرهیز از تحقیر که سیرۀ پیشوایان اسلام هست و پرهیز از ناسزا گویی، توجه به ارزش¬ها و اجتناب از ضدّ ارزش¬هاست.
امیدوارم خداوند تبارک و تعالی به این محفل نورانی برکت عنایت کند و به کسانی که بنیانگذار این حرکت هستند توفیق بیشتری بدهد. به شما عزیزانی هم که همکاری می¬کنید و حضور پیدا می¬کنید, توان و تلاش بیشتری عنایت کند, تا این حرکت هر چه بیشتر در جهان اسلام گسترش بیابد.