المَزار الکبیر ـ منبع عاشوراپژوهی

مشهدی در کتاب مشهور المزار الکبیر، زیارات پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) را به ترتیب، ذکر کرده و در میان آنها، فضایل برخی مساجد و اعمال برخی ماه ها را آورده است.

منبع: دانشنامه امام حسین(ع)، ج ۱، ص ۸۱

ابو عبد اللّه محمّد بن جعفر مشهدی (م ۶۱۰ ق)، از عالمان و محدّثان و از مشایخ اجازه در قرن ششم هجری است. شهید اوّل (م ۷۸۶ ق) به کتاب های او طریق داشته و شیخ حرّ عاملی (م ۱۱۰۷ ق) او را ستوده و وی را فاضل، محدّث و صدوق نامیده است.[۱]سید ابن طاووس نیز در کتب ادعیه و زیارات خود، از او بهره گرفته و بر او اعتماد کرده است.

مشهدی نزد شیخ محمّد بن ابی القاسم طبری، ابن شهرآشوب، ابو المکارم ابن زهره حلبی، شیخ نجم الدین دوریستی، شادان بن جبرئیل قمی، ورّام بن ابی فراس و دیگران، علم آموزی کرد و شاگردان بزرگی مانند: فخّار بن مَعد موسوی، نجم الدین محمّد بن جعفر بن نُمای حلّی و هبة اللّه بن سلمان، تربیت نمود. کتاب المزار الکبیر او به درخواست همین شاگرد (ابن سلمان)، سامان یافته است.

مشهدی در کتاب مشهور المزار الکبیر، زیارات پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) را به ترتیب، ذکر کرده و در میان آنها، فضایل برخی مساجد و اعمال برخی ماه ها را آورده است. مشهدی به دلیل نزدیکی اش به عالمان پنج قرن نخست هجری و دسترس به کتاب ها و بزرگان حدیث، طریق های متعدّد و گاه معتبری به روایات و زیارات منصوص (مأثور) دارد که آنها را نقل می کند و بدین وسیله راه را برای بررسی سندی بسیاری از منقولات خود، باز گذاشته است. تصحیح و تحقیق اخیر کتاب که توسط جواد قیومی انجام شده است، نشان از سازواری و هماهنگی متون و مضامین این کتاب با بسیاری از کتب حدیث دارد.[۲]

[۱]أمل الآمل، ج ۲ ص ۲۵۳ ش ۷۴۷.

[۲]. ر . ك: المزار الكبير، تحقيق جواد قيومى: ص ۱۳ (مقدّمه محقّق) .