حديث در ترکيه جديد
پژوهش‌هاي حديثي، در دوران معاصر، از روند رو به رشد و قابل قبولي برخوردار بوده‌اند. از اين پژوهش‌ها، آنچه به زبان عربي منتشر شده يا مي‌شود، غالباً در دسترس پژوهش‌گران و محققان حوزه حديث، قرار مي‌گيرد و از آن، مطلع مي‌شوند. رتبه دوم در اطلاع رساني شدن نيز از آنِ پژوهش‌هايي است که به زبان انگليسي منتشر مي‌شوند؛ امّا پژوهش‌هايي که به ساير زبان‌ها (مانند: فارسي، فرانسه، ترکي و اردو) صورت گرفته‌اند، در بن بست اطلاع‌رساني قرار دارند، با اين که پژوهش‌هاي انجام يافته و به سامان رسيده در اين زبان‌ها، گاه بسيار عالي و تأثيرگذارند.
يکي از جوامع اسلامي که پژوهش‌هايش تا کنون کمتر به بيرون از مرزهاي آن راه يافته، کشور ترکيه است. ترکيه در دوره جديد، يعني قريب به يکصد سال اخير (از 1924م، يعني فروپاشي سلطنت عثماني و شکل‌گيري جمهوري ترکيه، تا کنون)، در رشته حديث، گام‌هاي بلندي برداشته و پا به پاي مباحث نو در غرب و نزد مستشرقان، پيشرفت داشته است و با قاطعيت مي‌توان اعلام کرد که از پژوهش‌هاي جهان عرب در برخي زمينه‌ها جلوتر است و در برخي زمينه‌ها نيز پا به پاي آن، حرکت کرده است (گر چه در حوزه تصحيح و احياي ميراث، فعاليت چشمگيري در آن جا ديده نمي‌شود). يکي از شواهد اين ادّعا، دوفصل‌نامه علمي ـ تخصصي «مجله پژوهش‌هاي حديث» ۱ است که از سال 2003م، با گستره بين المللي، در ترکيه (استانبول) منتشر مي‌شود. ۲
ديگر شاهد مدّعاي ما، مقاله‌اي است که در اين شماره با عنوان «پژوهش‌هاي حديثي در دوره جمهوريت ترکيه» منتشر مي‌شود. نويسنده آن، دکتر بنيامين اِرول ۳ ، استاد حديث در دانشکده الهيات دانشگاه آنکاراست. در اين مقاله، قريب به سيصد کتاب و پايان‌نامه در حوزه حديث، معرفي شده است. نويسنده، اين آثار را به موضوعاتي از قبيل: حُجّيت و جايگاه سنّت، تاريخ حديث، علوم حديث، اصول الحديث و مصطلحاته، مصادر الحديث، علم رجال و جرح و تعديل، آثار محدّثان، حوزه‌ها و مراکز حديثي، فهم حديث و سنّت، شرح و تأويل حديث، نقد الحديث، احاديث موضوع، مناقشات محدّثان، حديث و
1.HADIS TEKIKLERI DERGISI.
2.اين مجله، پيش از اين، در فصلنامه علوم حديث (ش ۳۹، بهار ۱۳۸۵، ص ۱۴۸ ـ ۱۶۳)، معرفي شده است.
3.Erol. Bunyamin
