تبارشناسی، مفهوم‌شناسی و ارزيابی احاديث وجوهيه - صفحه 45

همچنان که برخي از شيعيان نيز تصريح به موقوف بودن خبر:
لا يفقه العبد کل الفقه حتي يمقت الناس في ذات الله عز وجل، وحتي يري للقرآن وجوهاً کثيرة ثم يقبل علي نفسه فيکون لها أشد مقتاً.
(که بيشتر شبيه به نقل مازندراني از پيامبر صلي الله عليه و آله است)، بر أبودرداء کرده‌اند، هر چند خود در همان صفحه شبيه بدان را منسوب به پيامبر صلي الله عليه و آله نقل نموده‌اند. ۱
6 . همچنين بدون سند از پيامبر صلي الله عليه و آله نقل شده که فرمود:
لا يفقه العبد کل الفقه حتي يمقت الناس في ذات الله ويري للقرآن وجوهاً کثيرة، ثم يقبل علي نفسه فيکون لها أشد مقتاً.۲
يا :
لا يفقه العبد کل الفقه حتي يمقت الناس في ذات الله عز وجل، وحتي يري للقرآن وجوهاً کثيرة.۳
که کمابيش تفاوت‌هايي با نقل اهل سنت از پيامبر صلي الله عليه و آله دارد.
7 . برخي از شيعيان از قول عليه السلام، بدون تصريح به نامي نقل کرده‌اند:
لا يفقه العبد کل الفقه حتي يمقت الناس في ذات الله ويري للقرآن وجوهاً کثيرة، ثم يقبل علي نفسه فيکون لها أشد مقتاً.۴
با توجه به اين که نزد شيعه، براي ائمه به کار مي‌‌رود، ظاهراً منظور آن است که اين قول به علي عليه السلام منسوب است. به هر حال، اين متن حديث تقريباً‌ شبيه به همان متن منسوب به أبودرداء است که گفته شد برخي از شيعيان ۵ تصريح بر موقوف بودن آن بر أبودرداء شده است.
8 . تحليلي کلي خبر أبودرداء:
1 ـ 8 . در صورت صحت انتساب اين سخن به أبودرداء، بايد گفت که لفظ فقه در اينجا در معناي لغوي آن، يعني فهم و درک به کار رفته است، همچنان که در قرآن چنين به کار رفته است:
لاَ يکادُونَ يفْقَهُونَ حَدِيثاً. ۶قَدْ فَصَّلْنَا الآياتِ لِقَوْمٍ يفْقَهُونَ. ۷

1.۱ . ميزان الحکمة، ج ‌۳، ص ‌۲۴۵۶.

2.۱ . شرح اصول الکافي، ج ‌۲، ص ‌۲۹.

3.۱ . ميزان الحکمة، ج‌۳، ص ‌۲۴۵۶.

4.۱ . مجمع البحرين، ج ‌۳، ص ‌۴۲۱ ـ ۴۲۲؛ هداية المسترشدين ، ج ‌۱، ص ۵۴؛ مستدرک سفينة البحار، ج ‌۸ ، ص‌۲۸۷.

5.۱ . سوره نساء، آيه ۷۸.

6.۱ . سوره انعام، آيه ۹۸.

صفحه از 55