در اين زمينه، نامهاي که حضرت براي يکي از دوستان خود نوشتهاند، گوياي اين واقعيت تاريخي است. بخشي از آن نامه، بدين قرار است:
عن علي عليه السلام في کتابه إلي الحارث الهمداني، قال:
... وَ لَا تُسَافِرْ فِي يوْمِ جُمُعَةٍ حَتَّي تَشْهَدَ الصَّلَاةَـ إِلَّا فَاصِلًا فِي سَبِيلِ الله أَوْ فِي أَمْرٍ تُعْذَرُ بِه ... ؛۱
... در روز جمعه تا نماز را نگزاري به سفر نرو، مگر اين که سفرت در راه [جهاد براي] خداي تعالي، يا براي كاري كه عذر داشته باشي ، باشد ... .
3 ـ 5. پرهيز از خوردن دارو در روز پنجشنبه
امام علي عليه السلام، همواره اطرافيان را از خوردن دارو در روز پنجشنبه نهي ميکرند؛ چرا که ممکن بود شخص بر اثر استعمال دارو، در روز جمعه بيحال باشد و در نتيجه نتواند در نماز جمعه شرکت کند.
قال أميرالمؤمنين عليه السلام: لا يشرب اَحَدُکُم الدَّواءَ يومَ الخَميس، فَقيل: يا اَميرَالمُؤمِنين وَ لِمَ ذلِکَ؟ قال لئلّا يضعُفَ عَن اِتيانِ الجُمعَةِ؛۲
حضرت علي عليه السلام فرمود: هيچ کدام از شما نبايد روز پنجشنبه از دارو استفاده کند! از آن حضرت سؤال شد: براي چه منظوري ما را از خوردن دارو نهي ميکني؟ فرمود: براي اين که ضعف و سستي شما را از آمدن به نماز باز ندارد .
4 ـ 5. تکيه بر سلاح به هنگام ايراد خطبه
چنان که قبل از اين هم اشاره کردهايم، از ديگر آداب خطبه خواني، اين است که خطيب به هنگام ايراد خطبه، عصا و يا اسلحه به دست بگيرد و با تکيه کردن به آنها خطبه بخواند. البته يادآوري اين نکته لازم است که، اين سنت به دوران پيش از ظهور اسلام بر ميگردد، زيرا سبک و سياق خطبه خواني در جاهليت چنين بود که خطيب چوبي را به مانند عصا و يا اسلحهاي مانند نيزه و شمشير در دست ميگرفت و با اين هيئت خطبه را ايراد ميکرد. ۳
1.۱ . نهج البلاغة، نامه ۶۹ .
2.۱ . من لايحضره الفقيه، باب صلاة الجمعة، ج۱، ص۲۷۵؛ بحار الانوار، ج ۸۹ ، ص ۱۹۱.
3.۱ . خطيبان جاهلي در القاي خطابه به خويش عادات ويژهاي داشتند. آنها در مراسم مهم و مجامع پرجمعيت، بر روي مرکب خود خطابه ايراد ميکردند، و اغلب در هنگام ايراد خطابه با عصا و سرنيزه و يا شاخه درختي که در دست داشتند، به حاضران اشاره مينمودند. و چنان که گفتهاند: «قيس بن ساعده ايادي نخستين خطيبي است که در زمان جاهليت بر عصا يا شمشير تکيه نموده و بر بلندي به ايراد خطابه پرداخته است» ( به نقل از: کيهان انديشه، شماره اول، سال ۱۳۶۴، ص۸۶).