کاروان حجاج بيت الله، حمله کرد و اموال آنان را به غارت برد، حضرت چنين فرمودهاند. ۱
خطبه هفدهم:
أوُصيكُم عِبادَ الله وَنَفسي بِتَقْوَي الله و لُزُومِ طاعَتِهِ، وَ تَقديمِ العَمَلِ، وَ تَرْک الأمَلِ، فَإنَهُ مَن... .۲
اين خطبه در کتاب العقد الفريد بدون ذکر نام روات يا راوي، نقل شده است. ۳ همچنين، در کتاب مصباح البلاغة نيز، به نقل از کتاب العقد الفريد، اين خطبه به امام علي عليه السلام، نسبت داده شده است. ۴ و نهايت اين که در کتاب نهج السعادة علاوه بر سند کتاب العقد الفريد، سند ديگري نيز به نقل از باعوني از کتاب جواهر المطالب في مناقب الامام علي بن ابي طالب عليه السلام نقل گرديده است. ۵
3 ـ 3. مؤلّفههاي مهم خطبهها و ميزان تکرارشان
يکي از محورهايي که کمتر مورد توجه انديشمندان اسلامي قرار گرفته، پژوهش در رابطه با مؤلّفههاي مهم و به تبع آن، محتواي خطبههاي حضرت علي عليه السلام است. مؤلّفههاي خطبهها و همچنين محتواي خطبههاي حضرت در روز جمعه، به يک معنا بيانگر ديدگاههاي آن حضرت نسبت به مسائل جاري کشور اسلامي بوده، که از مسند امامت جمعه صادر گشته است. اکثر مسائلي که در دوران زمامداري حضرت پيش آمده، مشکلات فرهنگي و سياسي جامعه اسلامي بوده است و در اين زمينه، حضرت با رويکرد به جامعه شناختي جامعه اسلامي، براي حل مشکلات و برطرف ساختن معضلات به وجود آمده، موضوعاتي را در بعضي خطبهها به صورت مکرر و موکد، بيان داشتهاند.
از اين جهت است که با مطالعه خطبهها، به مؤلّفههايي برخورد ميکنيم که بيش از ديگر مؤلّفهها نمود پيدا کردهاند. البته ناگفته نماند که منظور از مؤلّفههاي مهم، بيان مطالبي است که حضرت يا به طور دائم در خطبهها به بيان آنها پرداختهاند ـ به نوعي که جزء اولويتها به حساب ميآمد است ـ و يا بيان مؤلّفههايي است که حضرت در يک خطبه مستقل به طور مبسوطي به آنها پرداختهاند.
مؤلّفههاي مهم خطبهها، عبارتند از: خدا، پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله، امامت، فرايض ديني، غدير، دنيا، مرگ و قيامت، تقوا، نفاق، قرآن، اعياد اسلامي و دعا.
به طور اجمال، مباحث مربوط به اين بخش را، ميتوان چنين خلاصه کرد:
اول : در تمام خطبههاي کامل، شهادت به وحدانيت خداوند و رسالت حضرت رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سفارش
1.همان.
2.۱ . العقد الفريد ، ج ۴، ص ۶۹ .
3.۱ . همان.
4.۱ . مصباح البلاغة، ج ۱، ص ۷۵.
5.نهج السعادة في مستدرک نهجالبلاغة، ج ۳، ص ۱۲۸.