حجيت قول صحابه
حسين تقي‌پور ۱
چکيده:
در اين مقاله تعريف صحابه، سبب پيدايش بحث عدالت صحابه از ديدگاه فريقين، ديدگاه‌هاي سه گانه اهل سنت و ديدگاه بيشتر آنان در تعريف صحابه و تفاوت‌هاي تشيع با عامه در اين خصوص، مورد بحث قرار خواهد گرفت.
آن گاه, به ديدگاه فريقين در باره عدالت صحابه و استدلال اهل سنت در خصوص عدالت آنها از آيات قرآن و نقدهاي شيعه بر استدلال‌هاي آنان را مورد بررسي قرار خواهيم داد.
در ادامه بحث عدالت، صحت و ضعف احاديث مرفوع و موقوف را از منظر اهل سنت و شيعه مورد بررسي قرار مي‌دهيم و موارد اتفاق و اختلاف آن را مشخص خواهيم نموده و در پايان، ديدگاه دو گروه در باره حجيت قول صحابه مشخص خواهد شد.
کليدواژه‌ها: صحابه، عدالت، حجيت، اهل سنّت، شيعه.
درآمد
حجت گفتار صحابه در حديث، فقه و تفسير و… به علت اين که حجم زيادي از احاديث و روايات از طريق صحابه به ما رسيده، داراي اهمت بسيار زيادي است؛ چرا که عدالت، به عنوان يکي از شرايط راوي، مورد اتفاق دانشمندان مذاهب اسلامي است.
جمعي از اهل سنت از احترام و اهميتي که قرآن براي «مهاجرين اولين» در آيه 100 سوره توبه قايل شده، چنين استفاده مي‌کنند که آنها تا پايان عمر مرتکب هيچ گونه خلافي نشده و بايد بدون چون و چرا همه آنها را عادل بشماريم. سپس اين موضوع را به همه صحابه به خاطر تمجيدي که قرآن از آنها در ماجراي بيعت رضوان و جاهاي ديگر کرده، تعميم داده‌اند و در عمل، صحابه را بدون در نظر گرفتن اعمالشان، انسان‌هايي استثنايي شمرده و اجازه هرگونه نقد و بررسي در کارهايشان را از انديشمندان سلب نمودند.
قايل شدن به اجتهاد جميع صحابه و توجيه عملکردها و خطاهاي آنان از طريق «خطاي در اجتهاد» چشم بستن بر واقعيت‌هاي تاريخي و ناديده گرفتن آنهاست. با اين ديدگاه، قول همه صحابه، بدون جرح
1.. کارشناس ارشد علوم قرآن.
