شعبه، وليد ابن عقبه و بعضي از بني اميه. ^۱ همچنان که حضرت علي عليه السلام برخي صحابه را مدح و برخي ديگر را ذم نمودند، بين صحابه بر اساس رفتارشان تفکيک قايل شدند. ^۲
تاريخ نام و نشان دوازده هزار نفر را به عنوان صحابه پيامبر ضبط کرده است و هرگز نمي‌توان گفت همه آنها عادل و دادگر بودند، بلکه در ميان آنها چهرهاي گوناگون از مؤمن و منافق و پرهيزگار و آلوده و دادگر و ستم‌گر و ... وجود داشت و مصاحبت چند روزه عاملي نبود که همه اين گروه را در صف متقيان و پرهيزگاران قرار دهد. ^۳
پس هرگز صحابي بودن آفريننده مصونيت از گناه و پيراستگي نيست، بلکه اين گروه به سان ديگر گروه‌ها از طبقات مختلف تشکيل يافته است و انديشه عدالت صحابه روپوشي است بر افعال و اعمال بسياري از زشتکاراني که در زمان پيامبر بودند، مخصوصاً آناني که در حق خاندان پيامبر جفا کردند.

بررسي دلايل قرآني اهل سنت و پاسخ شيعه

اهل سنّت براي اثبات پاکي و حجيت قول صحابه به برخي از آيات قرآن از قبيل: (سوره توبه، سوره آيه 100، سوره فتح، آيه 18 و 29، سوره انفال، آيه 74 ـ 75) اشاره کرده‌اند که ما براي اختصار فقط به مهم‌ترين دليل قرآني اهل سنّت ـ که آيه 100،‌ سوره توبه است ـ مي‌پردازيم.
وَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنصَارِ وَ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّضىَِ الله عَنهُْمْ وَ رَضُواْ عَنْهُ وَ أَعَدَّ لهَُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِى تحَْتَهَا الْأَنْهَرُ خَلِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ذَالِک الْفَوْزُ الْعَظِيم.
استدلال کلامي‌اي که اهل سنّت از آيه فوق مي‌کنند، بدين نحو است که در مقدمه اول السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنصَار را بسيار گسترده و تقريبا همه صحابه مي‌دانند و در مقدمه دوم مي‌گويند خداوند از همه اين صحابه راضي است و جايشان بهشت است. سرانجام با استفاده از اين دو مقدمه نتيجه مي‌گيرند که قول همه صحابه حجّت است. براي روشن‌تر شدن ديدگاه عامه در خصوص پاکي و تزکيه همه صحابه بر اساس آيه 100 سوره توبه به ديدگاه‌هاي آنان و سپس به پاسخ‌هاي مطرح شده به استدلال‌هاي اهل سنّت ذيل اين آيه مي‌پردازيم.
السابقون الاولون من المهاجرين : اهل سنّت در خصوص مصداق اين بخش از آيه نظراتي را مطرح کرده‌اند:
الف. همه صحابه. ^۴
ب. کساني هستند که در بيعت رضوان (صلح حديبه) شرکت داشته‌اند. ^۵