1. يكي از ديدگاه‌هاي مهم و مشهور اخباريان ـ كه در مباني رجالي آنان نيز آشكارا اثر مي‌گذارد ـ حسن ظن آنان به احاديث كتب متداول اخبار، بويژه كتب اربعه، و صحت روايات اين كتب است. ملا امين استرآبادي در فصل نهم از كتاب الفوائد المدنية با عنوان «في تصحيح احاديث كتبنا» دوازده وجه در دفاع از كتب روايي، بويژه كتب اربعه، ذكر مي‌كند. تكيه او در اغلب اين دلايل بر دو امر است: اعتبار اصول چهارصدگانه‌اي كه منبع كتب بعدي بوده است و سخن صاحبان كتب در باره اعتبار رواياتي كه نقل كرده‌اند. وجه ششم از اين وجوه ـ كه بيشتر صبغه رجالي دارد و ديدگاه رجالي مصنف را بهتر نشان مي‌دهد ـ اين است كه صاحبان كتب اربعه در شهادت بر صحت احاديث كتب خود توافق دارند و اين امر با آن منافات ندارد كه طريق بسياري از اين اخبار مشتمل بر كساني باشد كه حالشان از استقامت تغيير يافته است؛ به اين صورت كه به مذاهب فاسد گرويده‌اند يا دروغي از آنان آشكار شده يا بعد از وثاقت، اختلالي در حالشان پيدا شده است. ۱ او پا را فراتر مي‌نهد و نه تنها احاديث كتب اربعه، بلكه حتي ساير كتب متداول را هم معتبر مي‌داند و بارها از «قطع عادي» در صدور روايات اين كتب از معصوم سخن مي‌گويد. ۲ سخن او در اين باره اين است كه هر كس در سخنان محقق حلي و نيز سخن شيخ و نجاشي دقت كند، يقين مي‌كند كه مرجع كتب اربعه و كتاب‌هاي رايج ديگر در زمان ما همان اصول چهارصدگانه قدماست كه مورد اعتماد آنان در عقايد و اعمال بوده است. آنچه استرآبادي در ادامه اين سخن خود مي‌افزايد، نكته‌اي بسيار قابل توجه است. به نظر او، اين اخبار چنان معتبر است كه در نقل حتي آن نيازي به ذكر سند هم نبوده است و اشاره به اسناد، دليلي جز «تبرك» و رهايي از سرزنش مخالفان ندارد:
ان الطرق المذكورة في تلك الكتب انما ذكرت لمجرد التبرك باتصال السند، و باتصال السلسلة المخاطبة اللسانية الي مؤلفي تلك الاصول و لدفع تعيير العامة اصحابنا، بأن احاديثهم مأخوذة من اصول قدمائهم و ليست بمعنعنة. ۳
او همين سخن را در موضعي ديگر نيز تكرار مي‌كند. ۴ بر همين اساس، از ديدگاه او صحت احاديث ما با نظر دقيق متوقف بر آن طرق نيست و اعتماد صدوق، كليني و طوسي و ديگران بر اصولي بوده كه نسبت آنها به مؤلفانشان در آن زمان متواتر بوده است. ۵
شيخ يوسف بحراني نيز در ابتداي كتاب لؤلؤة البحرين در اين باره كه نقل اجازات، دليل بر خدشه در كتب اربعه نيست، در عبارتي مسجع چنين مي‌گويد:
لاريب في أن أخبارنا المودعة في هذه الاصول السائرة في الاشتهار سير الشمس في رابعة النهار و لا سيما من بينها الاصول الاربعة التي عليها المدار في جملة الاعصار و الامصار و هي الكافي
1.الفوائد المدنية، ص۳۷۵.
2..۱ همان، ص۳۷۱، ۳۸۹، ۵۲۹ و... .
3..۱ الفوائد المدنية، ص۱۱۸.
4.همان، ص۳۷۷.
5.همان، ص۱۱۹.
