ذكر «اربعين» در اين آيه به اعتبار كمال عقل انساني است كه در سن چهل سالگي به اوج خود مي رسد. لذا از امام صادق عليه السلام نقل است كه فرمود:
هنگامي كه بنده به سي و سه سالگي مي رسد، از نظر جسمي به كمال نيرو و قوّت مي رسد و هنگامي كه به چهل سالگي مي رسد، به نهايت كمال جسمي و روحي دست پيدا مي كند و بعد از آن سنّ وارد نقصان مي گردد. ^۱
ظاهر، اين است كه «بلوغ اشد» اشاره به «بلوغ جسماني» و رسيدن به «اربعين سنة» اشاره به «بلوغ فكري و عقلاني» است؛ چرا كه معروف است، انسان غالباً در چهل سالگي به مرحله كمال عقل مي رسد و گفته اند كه غالب انبيا در چهل سالگي مبعوث به نبوّت شدند.
اين تعبير نشان مي دهد كه انسان با ايمان در چنين سنّ و سالي هم از عمق و وسعت نعمت‌هاي خدا بر او، آگاه مي گردد، و هم از خدماتي كه پدر و مادر به او كرده اند تا به اين حد رسيده است. رسيدن به اين سنّ، رسيدن به كمال است و اين نكته از ادامه آيه و تقاضاها و دعاهاي وي، به دست مي آيد. ^۲

اربعين در آينه روايات و احاديث

در احاديث و روايات «اربعين» داراي موقعيتي مخصوص و منزلتي محبوب است. چون اين واژه بسيار آشناي عرفاني، عنايات خاص سبحاني را حامل است و هرگاه ظرف «اربعين» مظروف نيايش معشوق گردد، فضاي جان را صفا و صفحه دل را جلا خواهد شد و بي جهت نيست كه وارستگان بشريت و شايستگان درگاه ربوبيت را عنايتي ديگر به اربعين باشد.
در روايات و احاديث در مواضع متعدّد و موضوعات مختلف از اين واژه استفاده شده است كه در ذيل به ذكر چند مورد اشاره مي نماييم تا گوشه هايي از اهميت و جايگاه اين عدد آسماني بر خوانندگان هويدا و آشكار گردد.
آن گاه كه مشيّت خداوندي تعلق مي گيرد تا پيكر آدم را از مشتي خاك بيافريند، ميخانه عشق آماده پذيرايي منبع «اسماءالله» شد و دست قدرت الهي يك اربعين گلِ آدم بسرشت و سپس به پيمانه زد: «خمَّرْتُ طينةَ آدمَ بِيَدي أربَعينَ صَباحاً». ³
بر در ميخانه عشق اي ملك تسبيح گويكاندر اينجا طينت آدم مخمّر مـي كنند
آن گاه كه اراده ذات باري بر اين قرارمي گيرد تا نطفه پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله از پشت آن جناب در رحم خديجه رها شود و زمينه تولد فاطمه( را فراهم سازد، مفارقت يك «اربعين» بين محمّد صلي الله عليه و آله و خديجه( لازم مي شود تا عبادت‌ها و نيايش‌هاي چهل شبانه روزه اين زوج، فضاي جان خديجه را براي استقرار مادر امامان آماده سازد.
توجه به اربعين تنها به يك سلسله برنامه هاي عبادي و انساني مربوط به اين دنيا نيست، بلكه آن طور كه از روايات اسلامي به دست مي آيد، بخشي از برنامه هاي جهان آخرت نيز بر محور اربعين تنظيم مي گردد. امام كاظم عليه السلام فرموده است: