بعضي هم خميس را در تركيب مورد بحث به معناي ششمين روز هفته يا پنج شنبه تلقي كرده و گفته‌اند:
در روز پنج شنبه از اين سپاه سان مي‌ديدند يا آنها را گردهم مي‌آوردند (و كانوا يُعرَضون يومَ الخميس او يُجمَعون يومَ الخميس). ^۱
چه، تازيان ششمين روز هفته را «يوم الخميس» نامند. ^۲
اما شُرطَه ـ كه به شُرَط جمع بسته مي‌شود (مثل غُرفَه و غُرفَ) ـ نخستين گروه از سپاه است كه درگير جنگ مي‌شوند و مهياي مرگ مي‌گردند؛ چنان كه گزيده و نخبه ياران سلطان را ـ كه بر ديگر سپاهيانش مقدم مي‌دارد ـ شُرَط السلطان خوانند. ^۳ به عقيدة مجلسي اول، شُرَط قوي پنجگاني بودند كه پيشاپيش سپاه قرار داشتند. آنان اخصّ از مقدمه بودند [شايد به تعبير امروزي بتوان گفت يگان ويژه بودند]. گويا خود را ملزم كرده بودند باز نگردند تا ظفر يابند يا كشته شوند. ^۴
لغت‌شناسان بر اين باورند كه اين واژه از شَرَط به معناي علامت گرفته شده است و گزيدگان سپاه را از آن سبب شُرطَه خوانده‌اند كه آنان خود را با علامت‌هايي ممتاز ساخته بودند تا با آن شناخته شوند. ^۵ بر اين اساس، شرطة الخميس يعني اعيان لشكر. امام هم كه در روز جمل به عبدالله بن يحيي حضرمي فرمود: «أنت و أبوك من شرطة الخميس حقاً»، ^۶ مرادش اين بود كه آن دو از گزيدگان اصحاب وي هستند كه بر ديگر سپاهيان مقدم‌اند. ^۷ برخي از لغت شناسان هم شُرطه را از شَرط به معناي آمادگي (تهيّؤ) مأخوذ مي‌دانند؛ زيرا آنان هميشه آمادة دفع دشمن هستند. ^۸ توضيح، اين كه وقتي مي‌گوييم «أشرط فلانٌ نفسَه لامر كذا»، يعني خود را براي آن كار نشاندار و آماده ساخت. ^۹ احتمال ديگري كه در اين باب مطرح كرده‌اند، آن است كه اين واژه از شَرط به معناي الزام مأخوذ باشد. ^۱۰ به نظر نگارنده، با توجه به اين كه أصبغ بن نباته در پاسخ اين پرسش كه چگونه شما را شرطة الخميس خوانده‌اند، گفت: چون ما به امام تضمين داديم كه تا سر حد جان ايستادگي كنيم و او هم پيروزي را براي ما تضمين كرد، ^۱۱ وجه اخير موجه‌تر به نظر مي‌رسد؛ چه، در اين قول و قرار دو سويه مفهوم شرط آشكار است.