شرطة الخميس و ارزش حديث‌شناختی آن - صفحه 180

هزار تن مي‌شمارد؛ ۱ به طوري كه اين جماعت انبوه پس از خيانت عبيدالله بن عباس و مصالحة امام حسن عليه السلام با معاويه، تحت امارت قيس بن سعد خود را مهياي جنگ با معاويه كردند. ۲ از ميان اين جمعيت انبوه، تاريخ نام تني چند را براي ما ثبت كرده است؛ بدين شرح:
1. ابوالقاسم أصبَغ بن نُباته تميمي حنظلي مجاشعي؛ امام عليه السلام وي را ـ كه از وفادارترين و پايدارترين اصحاب به شمار مي‌رفت ـ به فرماندهي شرطة الخميس گماشته بود. ۳ نوشته‌اند وي در جنگ صفين سالار شرطة الخميس بود. ۴
2. قَيس بن سعد بن عُباده انصاري؛ وي در آغاز، كارگزار امام در مصر بود، اما امام به دلايلي او را عزل كرد. قيس به مدينه رفت و سپس به كوفه آمد و به امام پيوست و تا پايان كار با او بود. هنگامي كه هواداران معاويه بر نواحي سواد غارت بردند، امام شرطة الخميس را مأمور دفع غارتگران ساخت و قيس را به فرماندهي آنان گماشت. ۵ در اين جا به نظر مي‌رسد اين فرماندهي سمتي هميشگي و پايدار نبوده است؛ چه، علاوه بر مأموريت پيش‌گفته، بنا به گفتة طبري علي عليه السلام [يك بار ديگر] در واپسين ماه‌هاي حياتش، قيس را بر مقدمة سپاه خود از مردم عراق كه بايد سوي آذربايجان و نواحي آن رود و نيز بر شرطة الخميس فرمانده ساخت. ۶
همچنين در شرح حوادث سال چهل و يكم نوشته‌اند:
وقتي امام حسن عليه السلام با معاويه مصالحه كرد، شرطة الخميس قيس را به امارت برگزيدند و با وي بر پيكار با معاويه پيمان بستند. ۷
افزون بر آنچه گفته شد، چنان كه ديديم و باز هم خواهيم ديد، كسان ديگري هم فرماندهي اين سپاه را به عهده داشته‌اند.
3. عِفاق بن مُسَيح فزاري؛ با وجود اين كه اين عفاق فرد گمنامي است، او را از همراهان علي عليه السلام و فرمانده شرطة الخميس معرفي كرده‌اند. ۸
4. عباد بن نسيب قَيسي مكنّي به ابوالوضيء؛ وي را از مردم بصره و يكي از اعضاي سواره نظام علي عليه السلام و سالار شرطة الخميس معرفي كرده‌اند. ۹

1.تاريخ الرسل و الملوك، ج۵، ص۱۵۸؛ نيز: المنتظم، ج۵، ص۱۸۵.

2.تاريخ الرسل و الملوك، ج۵، ص۱۶۴.

3.وقعة صفين، ص۴۰۶؛ تاريخ خليفة بن خياط، ص۱۲۱. مقايسه شود: اختيار معرفة الرجال، ص۵ و ۱۰۳.

4.وقعة صفين، همان جا؛ مستدركات علم رجال الحديث، ج۱، ص۶۹۲.

5.الغارات، ج۲، ص۴۸۹؛ الطبقات، ج۶، ص۱۲۲.

6.تاريخ الرسل و الملوك، ج۵، ص۱۵۸؛ نيز: المنتظم، ج۵، ص۱۸۵؛ تاريخ مدينه دمشق، ج۴۹، ص۴۲۸. اما اين سپاه هنوز به محل مأموريت خود نرفته بود كه امام كشته شد.

7.تاريخ الرسل و الملوك، ج۵، ص۱۶۴. نيز: اختيار معرفة الرجال، ص۱۱۰.

8.خزانة الادب، ج۷، ص۱۲۰.

9.التاريخ الكبير، ج۶، ص۳۱. ظاهراً نام او در كتب رجالي شيعه ثبت نشده است و اين حكايت مي‌كند كه نام وي در اسناد روايات شيعه وجود ندارد.

صفحه از 189