شرطة الخميس و ارزش حديث‌شناختی آن - صفحه 189

مجموعه‌هاي حديثي اهل سنت وجود دارد. نكتة مهم‌تر اين كه وثاقت بسياري از افراد مذكور با صرف نظر از عضويت آنان در شرطة الخميس به اثبات رسيده است. سليم بن قيس هلالي هم بجز كتاب مشهوري كه به او منسوب است، روايت ديگري از او در مجموعه‌هاي حديثي وجود ندارد. ۱ اگر روايتي هم از او موجود باشد، ظاهراً مأخذش همان كتاب منسوب به اوست.
سه. كساني چون جابربن عبدالله انصاري، عمار بن ياسر و اصبغ بن نباته ۲ كه هم در مجموعه‌هاي حديثي شيعه و هم در مجموعه‌هاي حديثي اهل سنت رواياتي از آنها وجود دارد، اما وثاقت و بلكه عدالت اينان، منهاي عضويت آنان در شرطة الخميس، دست كم نزد رجال شناسان شيعه امري مسلم است. بنا بر اين، وابستگي به شرطة الخميس از منظر جرح و تعديل راويان اطلاعات چشمگيري را در اختيار حديث‌پژوهان قرار نمي‌دهد.

نتيجه

حاصل سخن آن که هر چند اخبار شرطة الخميس ـ كه خود در حدّ اشتهار است ـ حكايت از آن دارد
كه اين گروه سپاهي مركب از سربازان نخبه و فداكار امام علي بن ابي طالب عليه السلام بوده‌اند، اما وابستگي يا عدم وابستگي به اين سپاه از منظر مطالعات رجال شناختي و جرح و تعديل راويان و مآلاً نقد حديث آگاهي چشمگيري در اختيار ما نمي‌گذارد. بنا بر اين، به نظر مي‌رسد رجال شناسان عمدتاً متأخر شيعه ـ كه به اين موضوع بيش از پيش عنايت نشان داده‌اند ـ به نتايج و دستاوردهاي آن چندان توجهي نداشته‌اند.

کتابنامه

ـ الاختصاص، محمد بن محمد بن النعمان الملقب با الشيخ المفيد (336 ـ 413ق)، تصحيح: علي اكبر الغفاري، قم: منشورات جماعة المدرسين.
ـ الاصابة في تمييز الصحابه، احمد بن علي المشتهر بابن حجر العسقلاني (773 ـ 852ق)، تحقيق: عادل احمد عبدالموجود و علي محمد معوض، الطبعة الأولي، بيروت: دارالكتب العلميه، 1415ق/ 1995م.
ـ اصول الكافي، محمد بن يعقوب كليني (م329ق)، ترجمه: سيدجواد مصطفوي، تهران: دفتر نشر فرهنگ اهل بيت، 1344ش.
ـ اضواء علي عقائد الشيعة الامامية و تاريخهم، جعفر السبحاني (1308 ـ ...)، الطبعة الأولي، تهران: نشر مشعر، 1421ق/ 1379ش.
ـ الاعلام، خيرالدين الزركلي(1893 ـ 1966م)، الطبعة التاسعة، بيروت: دارالعلم للملايين، 1990م.

1.معجم رجال الحديث، ج۸، ص۲۱۶؛ تهذيب المقال، ج۱، ص۱۸۳.

2.وي كه از كبار تابعين است، در فنون ابوات فقه، تفسير و حكم رواياتي بسيار دارد. در باره او و رواياتش ر.ک: ايضاح الاشتباه، ص۸۰؛ معجم رجال الحديث، ج۳، ص۲۱۸ ـ ۲۲۳، ۴۸۷ ـ ۴۸۹؛ ميراث مكتوب شيعه، ص۹۰ به بعد.

صفحه از 189