هست . ۱ براى حجّيت خبر واحد به قرآن ، سنّت ، دليل عقلى ، سيره عقلا ، سيره متشرّعان و اجماع ، تمسّك شده است . از اين ادلّه ، اجماع (لا اقل به شكلى كه در اصول فقه مطرح شده) فقط درباره خبر واحدى است كه از احكام شرع خبر مى دهد . البته در اين باره ، اخبار با واسطه و بى واسطه از احكام شرع ، با بحثى كه دارد ، ۲ تفاوتى نمى كند . همچنين درباره دليل عقلى ، چون به اصل ارزش آراى رجالى مربوط مى شود ، در آينده با عنوان «دليل انسداد» و ... سخن خواهيم گفت ؛ امّا از بقيه منابع (قرآن ، سنت و سيره) در موضوع خبر دادن از اوصاف راويان نيز استفاده شده است كه در پى مى آيد .
1 . آيات
براى حجّيت خبر واحد به پنج آيه تمسّك شده است ۳ . آيه نبأ ، آيه نَفْر ، آيه كتمان ، آيه سؤال و آيه اُذُن . ۴ از اين پنج آيه ، دو آيه نبأ و اُذُن با اطلاق لفظى خود (بنا بر تماميت دلالت) فراگير خبر دادن از اوصاف و احوال راويان است ؛ ولى ساير آيات (لا اقل در ظهور لفظى ابتدايى خود) چنين شمولى ندارند . اما اين دوآيه نيز مانند بقيه آيات پنجگانه در دلالت خود براى حجّيت خبر واحد ، مورد نقد محقّقان قرار گرفته اند . ۵
توضيح اين كه در آيه هاى نَفْر ، كتمان و سؤال ، موضوع سخن (يعنى آنچه از آن خبر داده مى شود) امورى مانند «ما أنزل اللّه » ، «بيّنات و زُبُر» يا «آنچه
1.البته ممكن است همه ادلّه را كسى با تنقيح مناط يا الغاى خصوصيت ، فراگير بداند ؛ امّا سخن در دلالت مستقيم خود دليل است .
2.ر .ك : كفاية الأصول ، ج ۲ ، ص ۸۶ (كه ذيل تمسّك به آيه نبأ مطرح شده ، ولى مخصوص آن نيست) ؛ مباحث الأصول ، ص ۴۳۶ به بعد (الجزء الثاني من القسم الثاني) .
3.الرسائل ، ص ۷۱ ـ ۸۴ ؛ كفاية الأصول ، ج ۲ ، ص ۸۳ ـ ۹۶ .
4.به ترتيب : حجرات ، آيه ۶ ؛ توبه ، آيه ۱۲۲ ؛ بقره ، آيه ۱۵۹ ؛ انبياء ، آيه ۷ و توبه ، آيه ۶۱ . مشابه برخى از اين آيات در جاهاى ديگر قرآن كريم هم وجود دارد .
5.الرسائل ، ص ۷۱ ـ ۸۴ ، كفاية الأصول ، ج ۲ ، ص ۸۳ ـ ۹۶ .
