فصل يكم: شيوه هاى ارزشيابى رجالى صدور روايات

براى ارزشيابى صدور روايات ، يعنى ارزيابى اين كه آيا روايت از معصوم عليه السلامصادر شده يا نه ، دو راه عمده وجود دارد : يك راه ، ارزيابى متن روايت است . اين كه متن روايت با عقل قطعى سازگار باشد و با قرآن و سنّت قطعى مخالفت نداشته باشد ، از موارد عمده ارزشيابى متن است . پيش از اين در تاريخچه ارزشيابى حديث ، برخى از اين موارد از گفتار معصومان عليهم السلام و پاره اى از شيوه هاى رجالى ها نقل شد .
راه ديگر براى ارزشيابى حديث ، بررسى سندى است . اين راه را «ارزشيابى رجالى صدور روايات» مى ناميم . كلّيه شيوه هايى كه به نحوى بر پايه سند روايات بنا مى شوند ، جزو اين راه اند ؛ حتّى اين كه چون روايتى در كتاب معيّنى (مانند تفسير القمى) نقل شده ، پس معتبر است .
بنا بر اين ، كلمه «رجالى» در عنوان اين راه ، صرفا به معناى بررسى فرد يا افراد موجود در سند روايات نيست ؛ بلكه برابر آنچه در تعريف برگزيده از دانش رجال در بخش اوّل آمد ، منظور هر گونه ارزيابى صغروى ، در برابر ارزشگذارى كبروى است كه در علم درايه مطرح مى شود .
شيوه هاى ارزشيابى رجالى صدور روايات به سه دسته عمده قابل تقسيم است : در دسته اوّل ، شيوه بر اين است كه بر محور بررسى كتاب هاى حديثى به

اين موضوع ، خارج از دانش رجال و داخل در فلسفه علم رجال مى شود ؛ امّا اوّلاً به دليل اهميّت آن و ثانيا ارتباط نزديكى كه با بررسى شيوه ها دارد ، در اين جا به آن مى پردازيم . در واقع ، پس از فصل اوّل كه بررسى شيوه هاى ارزشيابى سندى احاديث پايان مى پذيرد ، براى گرفتن نتيجه اى از آن ، در فصل دوم به بررسى وجه نياز به دانش رجال خواهيم پرداخت . فصل سوم و پايانى اين بخش نيز به عنوان «مبانى حجّيت آراى رجالى» ، به طور خاص به آن دسته از اين مبانى مى پردازد كه مى تواند پشتوانه منطقى شيوه هاى ارزشيابى باشد و آنها را به عنوان راه معتبر براى بررسى اسناد احاديث ، اثبات كند .