او در جاى ديگرى براى اثبات صحّت احاديث اين كتب ، 21 وجه ادّعا مى كند و دليل نخست را چنين مى آورد :
ما به علم قطعى ـ كه از تواتر و اخبار همراه با قرينه حاصل شده است ـ مى دانيم كه شيوه پيشينيان دانشمند ما و امامان معصوم عليهم السلام در طول تاريخ سيصد ساله خود ، بر ضبط احاديث و تدوين آنها ، در مجالس امامان عليهم السلامو غير آن بوده است . كوشش دانشمندان ما در اين مدّت طولانى ، صرف تأليف احكام مورد نياز شيعه شده است . اينان ، عمر خود را در تصحيح ، حفظ و به تأييد معصومان رساندن اين احاديث گذرانده اند . اين روش تا زمان مؤلّفان كتب اربعه ، تداوم داشته و آثار آن ـ كه تأليف كتاب هاى حديثى مدّونى بوده ـ تا مدّتى پس از تأليف كتب اربعه هم وجود داشته است . كتب اربعه از روى همين آثار كه براى همه معلوم بوده و بر ثبوت آنها اتّفاق داشته اند ، تدوين شده است . بسيارى از اين آثار به دست ما نيز رسيده است ... . ^۱
برخى از صاحب نظران ، اين دليل را دربين دليل هاى متعدّدى كه صاحب وسائل و ديگران براى اثبات نظر خود آورده اند ، بهترين شمرده اند . ^۲ البته غير از اين كه بسيارى از اين ادلّه متداخل اند ، همه آنها نيز ناظر به اثبات قطعيت كتب نيستند . برخى از آنها براى ادّعاى وثوق و اطمينان ، و برخى نيز از باب شهادت صاحبان كتب و مانند آن ، در پىِ اثبات صِرف اعتبار و حجّيت اند كه در بخش هاى ديگر همين گفتار ، خواهد آمد .
به هر حال ، اين ادّعا ، به هيچ روى قابل دفاع نمى نمايد .ادلّه اقامه شده براى آن نيز ، نه به تنهايى و نه در مجموع ، چنين ادّعايى را ثابت نمى كنند . آنچه از اين ادلّه ـ كه نمونه اى از آن گذشت ـ به دست مى آيد ، اين است كه در اثر تلاش و كوشش

ادّعاى حجّيت و اعتبار (ظنّ معتبر نه قطع) دارند . برخى ديگر ، غير از كتب اربعه ، كتاب هاى حديثى مشهور را هم مى افزايند . در تعيين كتاب هاى حديثى مشهور نيز همه متّفق القول نيستند . مرحوم نورى ، صاحب مستدرك الوسائل ، كتاب هايى را غير از مجموعه كتاب هاى مورداعتماد صاحب وسائل الشيعة نام مى برد و آنها را هم مشهور و مورد اعتماد تلقّى مى كند . ^۱
نقل و بررسى استدلال ها در اين جا در سه بخش قابل پيگيرى است : بخش اوّل ، استدلال هاى قطعيت روايات كتب اربعه (همه يا برخى از آنها) و يا علاوه بر آنها كتاب هاى حديثى مشهور ؛ بخش دوم ، استدلال هاى اعتبار روايات همه كتب اربعه يا برخى از آنها ، چه از جهت ادّعاى وثوق و اطمينان ، و چه از ساير جهات اعتبار ؛ بخش سوم ، استدلال هاى اعتبار كتاب هاى مشهور حديثى ، با اختلافى كه در تعيين آنها وجود دارد و بدانها اشاره شد .

1 . قطعيت صدور روايات كتب اربعه و برخى ديگر از كتاب هاى حديثى

شيخ حرّ عاملى ، صاحب وسائل الشيعة ، از كسانى است كه تلاش مى كند با رديف كردن نكات متعدّد ، تواتر و قطعيت روايات همه كتاب هاى مورد استفاده خود را اثبات كند . منابع وى در وسائل الشيعة ، غير از كتب اربعه ، كتاب هاى حديثى متعدّدى است كه از آنها به عنوان كتاب هاى «معتمده» ياد مى كند . ^۲ وى سخنان متعدّدى را از محدّثان و صاحبان جوامع حديثى دراعتبار كتاب هاى حديثى مى آورد و درباره آنها مى نويسد :
شهادت عدّه زيادى از علماى ما بر صحّت كتاب هاى يادشده و مانند آنها و تواتر آنها ... و ثبوت احاديث اين كتب از اهل عصمت عليهم السلام ... ^۳