کتاب «نقد کتب حدیث» در ترازوی نقد با تکیه بر آسیب‌های فقه الحدیثی

نشریه : مطالعات فهم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : مجید معارف
پديدآورنده : مهدی هادیان

چکیده :

کتاب «نقد کتب حدیث» از آثار یکی از مؤلفان عصر حاضر است که در نویسنده‌ آن به تصور خود، به معرفی احادیث جعلی موجود در منابع روایی شیعه پرداخته است. دقت در روش کاری مؤلف نشان می‌دهد که برخی روایات موجود در منابع روایی، به اشتباه مورد نقد قرار گرفته‌اند و به نادرستی به عنوان حدیث مجعول معرفی شده اند. مهم ترین علت این مسأله عدم بهره بردن مؤلف از روش های فقه الحدیثی برای فهم محتوای روایات است. بدین معنی که گاه، محتوایی به روایت نسبت داده می‌شود که مراد جدی معصوم از بیان آن روایت نبوده است. همین درک ناقص موجب می‌شود که برداشت از روایت، با اصول عقلی یا آیات قرآنی معارض به نظر برسد. لذا مؤلف را وادار می‌سازد که به موضوع بودن روایت حکم کند. حال آن که در صورت رعایت موازین فقه الحدیثی به ویژه توجه به تشکیل خانواده‌ حدیث، می‌توان مفهوم واقعی روایات را به درستی درک کرد و در صورت کشف چنین مفهومی، به طور طبیعی، تعارض پیش گفته ایجاد نخواهد شد و محتوای روایت نیز برای حدیث پژوه قابل استفاده خواهد بود. در این مقاله سعی شده است با طرح چند نمونه از نقدهای آقای طباطبایی به کتب حدیث، اشکالات ایشان در فهم حدیث به جهت عدم تشکیل خانواده‌ حدیث یا سایر موازین فقه الحدیثی، مورد بررسی قرار گیرد و نشان داده شود که چنین نقدی، تا چه میزان می‌تواند خطرناک و مشکل آفرین باشد.