دیدگاه مفسران و محدثان امامیه دربارۀ ترتیب آیات و سوره‌های قرآن کریم

نشریه : تفسیر اهل بیت علیهم السلام

نویسنده : پديدآورنده : حامد شریفی نسب
پديدآورنده : سید محمود طیب حسینی

چکیده :

از آنجا‌ که ترتیب کنونیِ تعداد قابل توجهی از آیات در قرآن کریم بر خلاف ترتیب نزول بوده و در برخی موارد، آیات مکی و مدنی در یک سوره در کنار هم قرار گرفته‌اند، که گاه تاریخ نزول آنها با یکدیگر سال‌ها فاصله دارد، پیگیری این بحث ضروری است که آیا ساختار کنونی ترتیب آیات به دستور پیامبر ص و طبق نظر ایشان تحقق یافته است یا اینکه این ترتیب مستند به اجتهاد و سلیقۀ صحابه می‌باشد؛ چنان‌که این بحث در ترتیب بین سوره‌ها نیز قابل پیگیری است. با توجه به اینکه تاکنون دیدگاه علماء امامیه در این مسأله به صورت مستقل مورد تحقیق و بررسی قرار نگرفته، این پژوهش بدون در نظر گرفتن ادلۀ مطرح در میان طرفداران هر یک از دو نظریه، با هدف تبیین دیدگاه مفسران و محدثان شیعی، تنها به بررسی دیدگاه علماء امامیه در این مسأله اهتمام داشته و به این نتیجه رسیده است که هرچند در این مسأله اتفاق نظر بر دیدگاه واحدی وجود ندارد، بسیاری از محدثان و مفسران امامیه، دیدگاه توقیفیت ترتیب آیات را نپذیرفته‌اند؛ علاوه بر آنکه در خصوص ترتیب سوره‌ها نیز دیدگاه قریب به اتفاق علماء امامیه اعتقاد به عدم توقیفیت آن است.