فقه‌الحدیث در الکافی

نشریه : حدیث پژوهی

نویسنده : پديدآورنده : محمد حسین بهرامی
پديدآورنده : زهرا اکبری

چکیده :

فقه‌الحدیث سرآمد و نتیجۀ دانش‌های حدیث است. این نوشتار با بررسی و تحلیل ابعاد مختلف الکافی، در صدد است تا ضمن کشف جلوه‌های فقه‌الحدیثی در آن، شیوه‌های فقه‌الحدیثی این کتاب را شناسایی و معرفی کند. مبانی نقدالحدیثی در گزینش احادیث، باب‌بندی و چینش احادیث و شرح مضمون احادیث، از جلوه‌های فقه‌الحدیث در الکافی است. کلینی در بهره‌گیری از مبانی نقدالحدیثی برای گزینش احادیث، بر شیوه‌های منصوص روایی تأکید دارد. اگرچه ایشان در تبویب منحصربه‌فرد کتاب، از ساختاری جامع و محکم بهره برده، ولی این ساختار کمتر نشان‌دهندۀ دیدگاه‌های اجتهادی کلینی است. شروح کلینی در ذیل روایات، حکایت از توجه کلینی به ابعاد مختلف فقه‌الحدیث از قبیل تلاش برای فهم معنای ظاهری حدیث، فهم مقصود واقعی معصوم و جمع بین احادیث متعارض دارد. به‌خدمت‌گرفتن مفاهیم عقلی و کلامی، توجه به خانوادۀ حدیث و استفاده از شیوه‌های رایج اجتهادی در جمع بین روایات متعارض، از شیوه‌های مورد توجه کلینی در این مسیر است.