۷۶۱.حسين بن محمد، از مُعلّى بن محمد، از احمد بن محمد، از حسن بن محمد هاشمى، از پدرش، از احمد بن عيسى، از امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده است در قول خداى عزّوجلّ:«إنَّما وَلِيُّكُمُ اللّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا»۱، كه آن حضرت فرمود:«جز اين نيست كه مقصود از وليّكم، أولى بكم است، يعنى: احقّ و سزاوارتر به شما و به امور شما از نفس هاى شما و مال هاى شما، خداست و رسول او و آنان كه ايمان آورند، يعنى: على و اولاد او كه ائمّه اند عليهم السلام تا روز قيامت.
بعد از آن، خداى عزّوجلّ ايشان را وصف نموده و فرموده كه: «الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ»۲ . و امير المؤمنين عليه السلام در نماز ظهر بود و دو ركعت را گذارده بود، و آن حضرت در ركوع بود، و بر او حلّه بود كه قيمت آن هزار دينار شرعى بود (كه به حساب اين زمان، از قرار طلا مثقالى يك تومان و يك هزار و دويست دينار فلوس، هفتصد و چهل تومان مى شود؛ زيرا كه دينار شرعى، يك مثقال شرعى طلاى مسكوك است و آن، سه چهار يك مثقال صيرفى باشد). و پيغمبر صلى الله عليه و آله آن حُلّه را به على عليه السلام پوشانيده بود، و نجاشى آن را به رسم هديه از براى آن حضرت فرستاده بود. پس سائلى آمد و عرض كرد كه: سلام بر تو باد اى ولىّ خدا، و سزاوارتر به مؤمنان از نفس هاى ايشان، بر گدا تصدّق فرما. حضرت آن حُلّه را به جانب سائل افكند، و به دست خويش اشاره به سوى او فرمود كه: اين را بردار.
بعد از آن، خداى عزّوجلّ اين آيه را در شأن او فرو فرستاد و نعمت اولاد او را به نعمت او جفت و قرين گردانيد.
پس هر كه از اولاد آن حضرت، به مبلغ امامت رسيدند، به اين نعمت و اين صفت متّصف مى باشند، پس تصدّق مى كنند و حال آن كه ايشان ركوع كنندگانند. و آن سائلى كه از امير المؤمنين عليه السلام سؤال نمود، از فرشتگان بود، و كسانى كه از امامان از فرزندان آن حضرت سؤال مى كنند، از فرشتگان مى باشند».
۷۶۲.على بن ابراهيم روايت كرده است از پدرش، از ابن ابى عمير، از ابن اُذينه، از زراره و فُضيل بن يسار و بُكير بن اعين و محمد بن مسلم و بُريد بن معاويه و ابوالجارود و همه، از امام محمد باقر عليه السلام روايت كرده اند كه فرمود:«خداى عزّوجلّ رسول خود را امر فرمود به ولايت على عليه السلام (و اين كه آن حضرت را بر مردم والى و امير گرداند)، و اين آيه را بر او فرو فرستاد كه: «إنَّما وَلِيُّكُمُ اللّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ» ، و ولايت صاحبان امر را واجب گردانيد. پس مردم ندانستند كه ولايت چيست.
خداى تعالى محمد صلى الله عليه و آله را امر فرمود كه: ولايت را از براى ايشان بيان فرمايد، چنانچه نماز و زكات و روزه و حج را از براى ايشان بيان فرمود. چون اين تكليف از جانب خداى عزّوجلّ بر او وارد شد، به سبب آن سينه رسول خدا صلى الله عليه و آله تنگ شد، و ترسيد كه مردم از دين خويش بر گردند، و او را به دروغ نسبت دهند، و به آن جهت سينه اش تنگ شد، و با پروردگار خود عزّوجلّ بازگشت نمود، و استدعا كرد كه اين تكليف را از آن حضرت بردارد.
پس خداى عزّوجلّ به سوى او وحى فرمود كه: «يا أيُّها الرَّسُولُ بَلِّغْ ما اُنْزِلَ إلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النّاسِ»۳ ، يعنى: «اى فرستاده به حقّ، برسان به همه مردمان آنچه را كه فرو فرستاده شد به سوى تو از جانب پروردگارت، و اگر نرسانى، پس نرسانيده اى پيغام يا پيغام هاى او را (چه كتمان، بعضى موجب تضييع بعضى ديگر مى شود؛ زيرا كه اجزاى رسالت، به هم پيوسته است، چون نماز. يا معنى آن است كه گويا هيچ چيز را نرسانيده اى؛ به جهت آن كه كتمان بعضى و كل، يكسان است در قباحت و استيجاب عقوبت). و خدا نگاه مى دارد تو را از شرّ مردمان. به درستى كه خدا راه نمى نمايد گروه كافران را». پس آن حضرت امر خداى عزّ ذكره را آشكار نمود و در باب آن، علانية تكلّم فرمود و بر ولايت على عليه السلام در روز غدير خم قيام فرمود، و ندا فرمود كه: به نماز جماعت حاضر شويد، و مردم را امر فرمود كه: آن كه حاضر است به غايب برساند» .
و عمر بن اُذينه گفت كه: همه راويان كه مذكور شدند غير از ابوالجارود، گفتند كه: امام محمد باقر عليه السلام اين را نيز فرمود كه: «فريضه خدا چنان بود كه به ترتيب مى آيد كه هر فريضه اى بعد از فريضه ديگر فرود مى آمد، و ولايت، آخر فريضه هاى خدا بود. پس خداى عزّوجلّ اين آيه را فرو فرستاد كه: «الْيَوْمَ أكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَ أتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتى»۴ ».
حضرت باقر عليه السلام در تفسير آن فرمود كه: «خداى عزّوجلّ مى فرمايد كه: بعد از اين فريضه، فريضه اى ديگر را بر شما فرو نخواهم فرستاد، و جميع فريضه ها را براى شما كامل گردانيدم».
