1.و تاريخ، به معنى وقت چيزى ظاهر كردن است. و مراد از آن در اينجا، بيان وقت ولادت چهارده معصوم عليهم السلام و وفات ايشان و ساير احوال ايشان است، كه در اين باب، مذكور مى شود. مترجم

2.و مَوْلِدْ به فتح ميم و كسر لام، وقت زادن و جاى آن است، و هر يك از دو معنى، در اينجا، احتمال دارد؛ اگر اضافه مولد به سوى پيغمبر، از قبيل اضافه به سوى مفعول باشد، والاّ معنى وقت زاييده شدن و جاى آن است. مترجم

3.و ايّام تشريق، يازدهم و دوازدهم و سيزدهم ماه ذى الحجّه را گويند كه در آن ايّام گوشت ها قربانى را به آفتاب خشك مى كردند؛ چه تشريق خشك كردن گوشت است به آفتاب، وليكن اين ايّام تشريق، ايّام تشريق مشهوره نبود؛ چنانچه اكثر علما فهميده اند و اشكال كرده اند كه مبدأ حمل در ايّام تشريق با بودن ولادت در ماه ربيع الأول به حسب ظاهر، جمع نمى شود؛ زيرا كه لازم مى آيد كه مدّت حمل، از اقلّ آن، كه شش ماه است، كم تر باشد، اگر تولّد در ماه ربيع الاوّل همان سال باشد، و اگر در ربيع سال ديگر باشد، لازم مى آيد كه مدّت حمل، از اكثر آن، كه ده ماه يا يك سال است، بيشتر باشد؛ زيرا كه در اوّل، سه ماه و هفت روز نمى شود و در دويم، از پانزده ماه بيشتر مى شود و اين را از خصائص آن حضرت نشمرده اند، بلكه مراد، ايّام تشريق، ماه حجّ اهل جاهليّت است كه بناى آن بر نسيئى و تأخير بوده كه حجّ را براى مصلحتى از موسم مقرّر، مؤخّر مى داشتند تا آن كه به آيه نسيئى ممنوع شدند. حاصل آن كه مادر آن حضرت حامله شد به آن حضرت در ايّام تشريق در منى. مترجم