كافى - صفحه 484

مى شمارد. شيخ طوسى نيز كه به دو واسطه از كلينى روايت مى كند ۱ روضه را تأليف كلينى مى داند. ۲ ابن شهر آشوب مازندرانى بدون هيچ ترديدى روضه را ضمن آثار كلينى نام مى برد. افندى در رياض العلماء از ملا خليل قزوينى شارح كافى نقل مى كند كه ايشان (با آن كه معتقد است احاديث كافى، تماما از نظر امام عصر گذشته و آن حضرت آن را مستحسن شمرده اند، و حتى مروى عنه احاديثى را كه به لفظ «روى» در كافى آمده است حضرت ولى عصر عليه السلام مى داند) گفته اند روضه از كلينى نيست، بلكه تأليف ابن ادريس حلى است. صاحب رياض العلماء اضافه مى كند كه در قسمت اخير (يعنى عدم انتساب روضه به كلينى) بعضى اصحاب نيز مساعدند، و حتى اين نظريه را به شهيد ثانى نيز نسبت داده اند؛ ولى ثابت نيست.
به نظر اينجانب با تصريح نجاشى و شيخ طوسى بر اين كه روضه از كلينى است نسبت دادن روضه به ابن ادريس كه فوت وى در 598 هجرى، يعنى 193 سال پس از نجاشى و 138 سال بعد از وفات شيخ طوسى است، بى مورد و اجتهادى در مقابل نص است.
حاجى نورى كه بزرگ ترين محدث شيعه در سده اخير است و مستدرك الوسائل، شاهد صدقى بر تضلّع و تخصص وى در اين زمينه است، مى فرمايد: سياق احاديث روضه و ساير كتب كافى يكى است، و اضافه مى كند كه از قديم و جديد، بزرگان شيعه، چنانكه از اصول و فروع كافى نقل حديث مى كرده اند، از روضه نيز نقل نموده اند. آرى روايات روضه از لحاظ محكمى متن و سند همسان فروع نيست؛ زيرا اهتمامى را كه دانشمندان در صحت و وثاقت سند احاديث احكام داشته و دارند در احاديث فضائل و خطب كه بيشتر جنبه وعظ و ارشاد دارد ندارند؛ زيرا طبق قاعده تسامح در ادله سنن كه فقها از احاديث «ومن بلغ» ۳ استفاده كرده اند، در نقل رواياتى كه متضمن حكم

1.به واسطه شيخ مفيد از ابن قولويه از كلينى (فهرست شيخ، ص ۱۳۵).

2.همان، ص ۱۳۵.

3.حديث «من بلغ» بدين سان نقل شده است: «من بلغه ثوابٌ من اللّه على عمل فعمل ذلك العمل التماس ذلك الثواب اوتيه وان لم يكن الحديث كما بلغه»، (يعنى خداوند بر كسى كه حديثى راجع به ثواب عملى شنيده و براى درك ثواب مزبور آن عمل را به جا آورده ثواب آن كار را مى دهد گر چه حديث چنان كه شنيده است نباشد)، (علم الحديث، ص ۱۲۷، چاپ دوم، نقل از كافى).

صفحه از 496