محمد زرارى (م 368)، بر مى خوريم كه هر يك در زمينه حديث، فقه، رجال داراى جايگاه علمى برجسته اى هستند. ^۱
ثقة الاسلام كلينى به جز كافى داراى آثار علمى ديگرى؛ از جمله: 1. تعبير الرؤيا؛ 2. الردّ على القرامطه؛ 3. رسائل الائمّه؛ 4. كتاب الرجال و... است. ^۲ كتاب هاى مختلف كلينى، نوع چينش روايات در كافى و نيز انتخاب عناوين ابواب و ارائه نقطه نظرات كلامى كه احيانا در لابه لاى روايات آورده، نشان مى دهد كه او افزون بر احاطه گسترده به دانش حديث، در زمينه كلام و فقه نيز صاحب نظر بوده است.
مرحوم كلينى پس از اشتهارى كه با تأليف كافى پيدا مى كند، در سال 327 هجرى وارد بغداد شد و به تدريس و نقل احاديث كافى پرداخت. او به خاطر كوتاهى اين دوره، تنها موفق به نقل بخش هاى كوتاهى از كافى شد. از اين رو شاگردانش روايات كافى را به صورت سماع و اجازه از او نقل كرده اند.
كلينى سرانجام در سال 328، يا 329 هجرى چشم از جهان فرو بست و در باب كوفه بغداد مدفون شد. سال ها پس از وفات او و پس از خراب شدن قبر و رؤيت بدن و كفن تازه، از سوى يكى از واليان متعصب بغداد قبه اى بر روى قبر او بنا گرديد. ^۳

معرفى كافى

كافى نخستين و مهم ترين جامع روايى شيعه است كه به گفته بسيارى، كتابى هم وزن و هم سنگ آن در اسلام نگاشته نشده است. كافى مجموعا شامل اصول در دو جلد و فروع در پنج جلد و روضه در يك جلد و داراى 30 كتاب و 326 باب و جمعا 16199 روايت است، ^۴ كه از آن ميان بنا به مبناى متأخران 5072 روايت صحيح، 144