روايت حسنه، 1118 روايت موثقة و 9485 روايتِ ضعيف وجود دارد. ۱ به نظر مى رسد كه نام كافى از سوى مؤلف بر اين كتاب گذاشته نشده؛ زيرا كلينى در آغازِ خطبه اشاره اى به آن نمى كند هر چند با آوردن جمله: «وقلت إنّك تحبّ أن يكون عندك كتاب كاف يجمع فيه من جميع فنون علم الدين ما يكتفى به المتعلم ويرجع إليه المسترشد؛ و گفتى كه دوست دارى نزد تو كتابى كافى و جامع باشد كه در آن تمام فنون علم دين كه براى طالب علم كفايت كننده و براى طالب رشد و تعالى مرجع باشد، جمع شده باشد»، ۲ اشاره كرده كه مقصود او تدوين كتابى است كه پاسخگوى نيازى دينى مؤمنان و در اين جهت كافى باشد.
بنا به تصريح بسيارى از محققان، كلينى براى تدوين كافى بيست سال زمان صرف كرد. اين زمان طولانى نشان گر دقت او در انتخاب روايات و نيز تبويب و تنظيم احاديث در ابواب و فصول متناسب است.
انگيزه تأليف
مرحوم كلينى در مقدمه كتاب اشاره مى كند كه او اين كتاب را در پاسخ به نامه يكى از برادران دينى فراهم ساخته است. نام اين شخص به طور دقيق مشخص نيست، اما احتمال داده شده كه او محمد بن احمد بن عبداللّه بن قضاعه صفوانى، يا محمد بن نعمانى است. ۳
كلينى بخشى از درخواست اين شخص را چنين منعكس ساخته است:
«اى برادر! آگاه شدم از آن شكايت كه نسبت به مردم زمان نمودى، كه ايشان بر نادانى با هم سازش نموده و در آبادانى راه جهالت همدست و كوشايند تا آن جا كه نزديك است دانش از ايشان رخت بربندد و ريشه كن گردد ... تو يادآور شدى كه مطالبى برايت مشكل شده، كه به واسطه اختلاف روايات نقل شده حقيقت آنها را
1.نگارنده در كتاب آشنايى با جوامع حديثى شيعه و اهل سنت ضمن معرفى تفصيلى كافى، مبناى متأخران در تقسيم رباعى حديث كه به ضعيف شمرده شدن حدود ده هزار روايت كافى انجاميده است، را مورد نقد قرار داده است.
2.كافى، ج ۱، ص ۹ (مقدمه).
3.پژوهشى در تاريخ حديث شيعه، ص ۴۷۰.
