و به جاى روى آوردن به قرآن و سنت به مباحث عقلى روى آورده و جهالت منكرانِ شرايع نبوت و رسالت را حكمت ناميده اند، ابراز شكايت مى كند ۱ و اعلام مى دارد، كه تمام وقت و همت خود را صرف فهم روايات اهل بيت عليهم السلام كرده است و بر كتاب هاى روايى به صورت پراكنده حاشيه زده و بنا به درخواست برادران ايمانى به گردآورى اين شروح پرداخته و در آغاز كار شرح كتاب كافى را به انجام رسانده است. ۲
طبق تصريح علامه او مرآة العقول را بنا به درخواست فرزند خود محمد صادق نگاشته است. ۳
علامه شيوه خود را چنين معرفى كرده است: «به صورت مختصر به بررسى رجالى راويان پرداخته؛ الفاظ دشوار را شرح كرده و معارف روايى را تبيين نموده و گفتار برخى از شارحان كافى را نقل كرده است». ۴
علامه در شرح خود در صدر صفحه، متن روايات را ذكر مى كند، آن گاه در ذيل صفحه با آوردن عباراتى هم چون صحيح، حسن، موثّق و... درجه اعتبار، يا عدم اعتبار روايت را توضيح مى دهد، آن گاه به تفصيل به مباحث لغوى و فقه الحديثى مى پردازد. كتاب مرآة العقول حاوى عالى ترين مطالب در زمينه فهم روايات است. ۵ اين شرح در 23 جلد منتشر شده است.
تعليقه ميرداماد بر بخشى از اصول كافى، و الشافى في شرح اصول الكافى از شيخ عبدالحسين مظفر، از جمله شرح هاى مهم كافى هستند.
فهرست
1.مرآة العقول، ج ۱، ص ۱ ـ ۲.
2.همان، ص ۲ ـ ۳.
3.همان، ص ۳.
4.نگارنده دو مقاله در معرفى محتوايى اين كتاب نگاشته است. ر.ك: مقاله: علامه مجلسى و تعامل با روايات تفسيرى، علامه مجلسى و نقد ديدگاه هاى فلسفى، فصل نامه علوم حديث، سال ششم، شماره چهارم (۲۲) و سال هفتم شماره چهارم (۲۶).
