پیشفرضها و مبانی فهم و نقد روایات از دیدگاه امام خمینی(ره)
سال
چهارم / شماره پیاپی
7 /
صفحه
55-79
چکیده :
امام خمینی(ره) از عالمان تأثیرگذار بر جریان های اسلامی در قرن اخیر به شمار می آید. وی علاوه بر رهبری انقلاب و بنیانگذاری جمهوری اسلامی ایران، در علوم مختلف اسلامی مانند تفسیر، فقه، فلسفه، اخلاق، عرفان و حدیث، متخصص بوده است. هرچند شخصیت سیاسی و فقهی امام، بر جنبههای دیگر شخصیتی او تا حدودی تأثیر گذاشته، بی شک حدیث و فقه الحدیث، یکی از تخصصهای او به شمار می آید که آن را در آثار خود و بهویژه کتب فقهی و شروح خود بر برخی از روایات نشان داده است.
این مقاله، به روش توصیفی ـ تحلیلی، پیشفرضها و مبانی امام را در فهم و نقد حدیث استخراج می کند. نتایج این مقاله نشان میدهد که پیشفرض فهم و نقد حدیث از دیدگاه امام عبارت است از: اهمیت و نورانیت روایات و مرجعیت عقل در فهم آنها. مبانی نقد حدیث از دیدگاه امام عبارت است از: لزوم اطمینان از صدور روایت از معصوم (ع) و ترجیح متن بر سند. برخی از مبانی فهم حدیث از نظر امام عبارتند از: توجه به مناصب مختلف معصومان (ع)، رفع اضطراب از حدیث، تشکیل خانواده حدیث، توجه به جامعیت روایات، رفع تعارض از روایات متعارض، توجه به سبب، زمان و مکان صدور حدیث. گفتنی است که امام، ابتکاراتی نیز در فقه الحدیث داشته است؛ مانند حمل حدیث «لا ضرر» بر نهی حکومتی که در سخنان عالمان پیشین سابقه ندارد.
کلیدواژههای مقاله :امام خمینی(ره)؛ فهم حدیث؛ نقد حدیث؛ متن و سند حدیث