نگاهى به الرواشح السماويه ميرداماد (م1041ق) - صفحه 324

نوح بن ابى مريم گفته شد «اين احاديثى كه درباره فضايل سوره ها به ابن عباس نسبت مى دهى، در بين خود اصحاب ابن عباس وجود ندارد». او جواب داد: «چون ديدم مردم از قرآن روى گردانده اند و به فقه ابو حنيفه روى آورده اند، اين احاديث را ساختم».
ابن حيان درباره ابو عصمه مى گويد كه «جمع كل شى ء الا الصدق» و همچنين از ابو مهدى نقل مى كند كه به مسيرة بن عبد ربه گفت «اين احاديث را از كجا آورده اى كه هر كسى فلان سوره را بخواند، اين مقدار ثواب مى برد؟». او پاسخ داد: «آنها را جعل كردم تا مردم را بدان سوره ها ترغيب كنم».
و همچنين، كسى از مؤمل بن اسماعيل پرسيد كه فلان روايت را از چه كسى نقل مى كند. پاسخ داد كه از فلان شيخ. سائل، از آن شيخ پرسيد كه از چه كسى نقل مى كند... و به همين ترتيب ادامه داد تا به آخرين شيخ. از او پرسيد كه از چه كسى نقل مى كند. او دست سائل را گرفت و به درون منزلى برد كه عده اى از متصوفه در آنجا بودند و اشاره كرد كه از اين شيخ نقل مى كنم. سائل، از شيخ صوفى پرسيد كه وى از كجا اين روايت را نقل مى كند؛ پاسخ داد كه «ما ديديم مردم از قرآن روى گردان شده اند؛ لذا احاديثى را ساختيم تا دل هاى مردم را متوجه قرآن كنيم».
به دنبال اين مطالب، مؤلف، اشكال را متوجّه عده اى از مفسران (نظير واحدى، ثعلبى و زمخشرى) مى كند كه اين روايات ساختگى را در تفسيرهاى خويش آورده اند و توجهى به هشدار دانشمندانى كه گفته بودند اين احاديث ساختگى است، نكرده اند.
2 . دومين قسمت از احاديث ساختگى، احاديثى است كه جهت نزديك شدن به حاكمان ساخته شد. نقل مى كنند كه غياث بن ابراهيم در حضور مهدى عباسى بود. مهدى از پرنده اى كه از جاهاى دور آمده بود، تعجب كرد. غياث، روايتى از پيامبر نقل كرد كه پيامبر فرمود: «در چهار چيز، مسابقه جايز است و يكى از آنها پرنده است». مهدى دستور داد كه هزار درهم به او پرداختند. وقتى كه رفت، مهدى گفت: شهادت

صفحه از 326