کارکرد فهرست‌های شیخ طوسی و نجاشی در تکمیل روش سزگین در بازیابی منابع آثار کهن روایی (مطالعۀ موردی: کتاب الزهد حسین بن سعید اهوازی

نشریه : مطالعات فهم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : نصرت نیل ساز
پديدآورنده : ابوالفضل رجائی فرد

چکیده :

دستیابی به میراث مکتوب و کهن علمی به دلیل فواید متعددی که دارد امری مهم و البته سخت و پیچیده است. فؤاد سزگین روشی نظام­مند را برای بازیابی منابع آثار کهن ارائه کرد که در کنار مزایای بسیار مهم و ارزشمند دچار کاستی­هایی است که برخی از آن­ها ناشی از نبود اطلاعات لازم در فهرست­ نگاری ­های اهل سنت است. از سوی دیگر اطلاعات مهم دو فهرست شیخ­ طوسی و نجاشی به­ ویژه در بیان طرق دستیابی به آثار، در تکمیل روش سزگین و دستیابی به واقعیت و پیشینۀ آثار کهن بسیار کارآمد است. در این مقاله با مطالعه موردی کتاب الزهد حسین بن سعید، کارکرد این دو فهرست در جهت تکمیل روش سزگین در بازیابی منابع آثار کهن روایی ارزیابی شده است. بر این اساس، از یک سو راه­کارهایی برای تمایز میان مؤلفان و راویان در سند که در روش سزگین بدان توجه نشده، ارائه شده است؛ از سوی دیگر برخلاف نظریۀ سزگین که تنها نقش آخرین نام مشترک در اسانید را منبع بودن برای اثر روایی متأخر دانسته، نقش­ های مختلف نام مشترک و راه ­های شناسایی آن­ها بیان شده است.