اين روايت گرانبها با وجود اختصار، تمام صفات حسنه وسيّئه، سجايا و رذائل اخلاقى را برشمرده است.
حضرت امام خمينى رحمه الله كه در دوران حيات علمى خود، پس از كسب مدارج عالى در فقه، تفسير، فلسفه، عرفان و ...، آثار گرانسنگى به رشته تحرير درآورد، به شرح و بسط روايات، بويژه روايات اخلاقى، علاقه خاصّى از خود نشان داده است. چنانكه از كتاب «شرح حديث جنود عقل و جهل» برمى آيد، ايشان پس از تأليف كتاب «شرح چهل حديث» كه از جمله كتاب هاى خواندنى آن عارفِ دلسوخته است اين كتاب را نگاشته است. ^۱
انگيزه حضرت امام رحمه الله، چنانكه از مقدمه خود ايشان برمى آيد، دو نكته است:
1. روش متداول علماى اخلاق براى تربيت اخلاقى، از نظر ايشان، ناكارآمد است و به تعبير ايشان، كتب مربوط به اخلاق، به جاى آن كه دوا باشد، نسخه است. ^۲ در واقع ايشان معتقد است كه اين كتاب ها به جاى پرداختن به اصل تربيت و تصفيه نفوس، در چنبره الفاظ و اصطلاحات، گرفتار آمده اند.
2. حضرت امام رحمه الله بر اين نكته ها پاى فشرده است كه هدف اصلى و غايت قُصواى صدور روايات، تصفيه نفوس است. ^۳ بدين ترتيب، پيشوايان دينى كه از نظر ايشان اطبّاى واقعى نفوس اند و به راز و رمز تهذيب و تربيت واقف اند، در روايات خود، بهترين شيوه را براى اين هدفْ برگزيده اند و به جاى اين كه نسخه اخلاقى ارائه دهند، خودِ دوا را ارائه كرده اند. ^۴
از اين جهت است كه اين عارفِ واله در جاى جاى كتاب با اظهار كراهت از ورود در برخى مباحث اصطلاحى علم اخلاق، از روش متداول علماى اخلاق، عدول