كرده ۱ و در كتاب «شرح حديث جنود عقل و جهل» و نيز در ساير كتاب هاى اخلاقى خود، با شرح و بسطِ رواياتِ پيشوايان دينى از شيوه ايشان در تربيت اخلاق، پيروى كرده است.
كتاب «شرح حديث جنود عقل و جهل» با تحقيق مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى رحمه الله، توسط اين مركز در 503 صفحه به قطع وزيرى در سال 1377ش، منتشر شده است.
در مقدمه اين كتاب و در معرّفى آن، چنين مى خوانيم:
كتاب شريف «شرح حديث جنود عقل و جهل»، كتابى عرفانى اخلاقى، مشتمل بر مباحث ارزشمند عرفان نظرى، فلسفه اسلامى، اخلاق، شرح احاديث، انسان شناسى، تفسير، همراه با نصايح اخلاقى مى باشد. اين شرح كه به قلم تواناى عارف باللّه و واصل به محبوب، حضرت روح اللّه رحمه الله به رشته تحرير در آمده است، از كتب بى نظير در نوع خويش به حساب مى آيد. ۲
چنانكه اشاره شد، محتواى كتاب، شخصيّت والاى علمى و اخلاقى حضرت امام رحمه اللهرا در رشته هاى مختلف علوم اسلامى به خوبى بازگو مى كند.
البته شايان ذكر است كه در اين كتاب، از ميان يكصد و پنجاه لشكرى كه در روايت براى عقل و جهل برشمرده شده، پنجاه صفت، شرح شده است و حضرت امام رحمه الله، ادامه شرح را به زمانى ديگر، حواله كرده است. ۳
نكات اساسى اى كه مى تواند در معرّفى كلّى اين كتابْ مؤثّر باشد، درپى خواهد آمد.
1. روش امام رحمه الله در شرح اين حديث، در غالب موارد، چنين است:
الف) ابتدا يك فقره از روايت را كه در آن جنود عقل و جهل آمده، ذكر مى كند و
1.به عنوان نمونه، امام رحمه الله در فصلى تحت عنوان «بيان معناى توكّل» مى فرمايد: «بدان كه از براى توكّل به حسب لغت و در اخبار و آثار و كلمات بزرگان، معانى متقاربه [اى] شده است كه صرف وقت در بسيارى از آنها لزومى ندارد». (همان، ص ۱۹۹).
2.شرح حديث جنود عقل و جهل، ص«س».
3.حضرت امام رحمه الله در پايان همين متن منتشر شده، چنين مرقوم فرموده است: «ما اينجا اين جزء از شرح حديث را خاتمه مى دهيم و تتمه آن را با خواست خدا در مجلّد ديگر، قرار مى دهيم». (ص ۴۲۹).
