بلكه صراحات كتاب الهى و احاديث شريفه وارده از اهل بيت وحى و تنزيل است، احتمال نيز دهد، بايد آرام نگيرد تا نفْس را اصلاح كند. ۱
امام رحمه الله در جاى ديگر، انسان ها را چنين مخاطب ساخته است:
اى انسان بيچاره! چه حسرتى خواهى داشت آن روزى كه پرده طبيعت از چشم برداشته شود و معاينه كنى كه آنچه در عالمْ قدم زدى و كوشش كردى، در راه بيچارگى و شقاوت و بدبختى خودت بوده و راه چاره و طريق جبران نيز مسدود شده و دستت از همه جا كوتاه!...
اى عزيز! اكنون تا حجاب هاى غليظ طبيعت، نور فطرت را بكلّى زائل نكرده و كدورت هاى معاصى، صفاى باطنى قلب را بكلّى نبرده... دامن همّتى به كمر زن و درى از سعادت به روى خود باز كن... . ۲
از جمله فصل هاى كتاب كه حضرت امام رحمه الله بيشتر بدان پرداخته، فصل «تواضع و كبر» است. ايشان پس از نقل روايتى در باب كبر از اصول كافى كه در آن آمده در جهنّم وادى اى است به نام سَقَر براى متكبّران، چنين آورده است:
عزيزا! انسان اگر احتمال صدق اين طور احاديث را بدهد، بايد بيشتر از ما در صدد علاج نفس برآيد. جايى كه چيزى، خود محلّ عذاب و آتش است، از شدّت حرارت به ناله در آيد و از نفس آن، جهنّم محترق شود، آيا ما با اين عذاب بايد چطور به سر بريم؟... واى به حال غفلت و سرمستى ما! امان از اين بى هوشى و خواب سنگين ما! ۳
و نيز مى فرمايد:
آيا نيامده وقت آن كه درصدد اصلاح نفس برآييم و براى علاج امراض آن، قدمى برداريم؟ سرمايه جوانى را به رايگان از دست داديم و با غرور نفس و شيطان، جوانى را كه بايد با آن سعادت هاى دو جهان را تهيّه كنيم، از كف نهاديم. اكنون نيز درصدد اصلاح برنمى آييم تا سرمايه حيات هم از دست
1.شرح حديث جنود عقل و جهل، ص ۲۸۵ ۲۸۶.
2.همان، ص ۸۵.
3.همان، ص ۳۵۱.