زشت يا عادت و عمل ناهنجارى باشد، چندان محكم و مستحكم نشده و به
مقدارى مراقبت و مواظبت، مى توان آن را تصفيه و تزكيه نمود و ريشه اخلاق زشت را از بن كند؛ چون نهال نورَسى كه چندان ريشه در زمين ندارند، با مختصر فشار و كمى زحمت، مى توان آن را از جاى كند...

درختى كه اكنون گرفته است پاىبه نيروى شخصى برآيد زجاى
ورَش همچنان روزگارى هلىبه گردونش از بيخ برنگسلى
... و نيز در ايّام جوانى، اراده و تصميم انسان، جوان است و محكم. از اين جهت نيز اصلاح براى انسان، آسان تر است؛ ولى در پيرى كه اراده سست و تصميمْ پير است؛ چيره شدن بر قوا مشكل تر است. ^۱
ايشان، همچنين در جاى ديگرى از كتاب شرح حديث جنود عقل و جهل، چنين آورده است:
براى اصلاح نفس، ايّام جوانى سزاوارتر است؛ زيرا كه هم اراده قوى تر است و هم كدورت و ظلمت نفس، كمتر است و به فطرتْ نزديك تر و هم بار معصيتْ زياده نشده كه جبران آن، مشكل باشد. جوانان، قدر ايّام جوانى را بدانند كه اين نعمت بزرگ را با غفلت نگذارند كه در ايّام پيرى، اصلاح نفس، بسيار مشكل است. ^۲

تربيت عملى، كارآمدترين روش براى تربيت

قرآن كريم و روايات معصومان عليهم السلام ، يكصدا بر لزوم هماهنگى گفتار با كردار، بويژه براى معلّمان و مربّيان اخلاقى، تأكيد كرده اند. قرآن كريم با آيه شريف: «يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ * كَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُواْ مَا لَا تَفْعَلُونَ» ؛ ^۳ اى كسانى كه ايمان آورده ايد! چرا آنچه را بدان عمل نمى كنيد، بر زبان جارى مى كنيد؟ نزد خدا سختْ ناپسند است كه چيزى را بگوييد و انجام ندهيد. نسبت به ناهماهنگى گفتار با