روش فهم حدیث در وسائل الشیعه

نشریه : حدیث پژوهی

نویسنده : پديدآورنده : فتحیه فتاحی زاده
پديدآورنده : نجیمه افشاری

چکیده :

تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشّریعه، تألیف شیخ حرّ عاملی، دایره المعارفی از روایات فقهی شیعه است که از زمان نگارش مورد توجه فقها و حدیث‌پژوهان بوده است. مؤلف در این کتاب با گردآوری روایات هم‌مضمون، راه فهم سنت معصومان(ع) را به عنوان یکی از اساسی‌ترین منابع و متون دینی اسلام فراهم کرده است. شیخ حر پس از اثبات صحت صدور روایت از معصوم(ع) و حجیت آن، با بهره‌مندی از منابع مختلف حدیثی و نسخه‌های متعدد از هر منبع و اشاره به سهو راوی و کاتب حدیث، امکان شناخت حدیث را فراهم آورده است؛ همچنین با تبیین معنای واژگان و اصطلاحات دشوار و اشاره به معانی لغوی و اصطلاحی، فهم متن روایت را تسهیل کرده است. ضمن اینکه توجه به تقطیع‌های صورت گرفته در این کتاب نیز به عنوان یک پیش‌فرض در شناخت حدیث و در نتیجه فهم صحیح آن حائز اهمیت است. شیخ با دقت در قراین لفظی و غیر لفظی، زمینه را برای فرا رفتن از معنای ظاهری روایات و رسیدن به مقصود اصلی معصوم(ع) مهیا کرده است. وی با توجه به قراین غیر لفظی، مجازها و کنایه‌های موجود در کلام معصوم(ع) را آشکار کرده و به کمک قراین لفظی منفصل که همان روایات هم‌مضمون با روایت اصلی‌اند، به تبیین رابطه تخصیص، تبیین و تقیید میان احادیث اشاره کرده است، ضمن اینکه از دلالت‌های غیر ظاهری صیغه‌های امر و نهی نیز غافل نمانده و استحباب و کراهت را از معانی غیر ظاهری آن‌ها دانسته است.