ادبيات حديثى اماميه پس از كتاب الكافى - صفحه 270

زمينه حديث در ايران هموار كرد. ۱ از اين پس سنت اجازه نويسى در ميان اماميه رونق بى سابقه اى پيدا كرد. هم اينك بخش عمده نسخه هاى خطى حديثى از دوره علامه مجلسى و معاصرانش براى ما باقى مانده است. در ميان شاگردان او ميرزا عبداللّه اصفهانى افندى به نسخه شناسى و اجازات و كتاب شناسى علاقه مند شد ۲ و بحرانى مؤلف عوالم العلوم ۳ ديگر بار به تدوين كتاب جامعى در احاديث با نظمى متفاوت از بحار الأنوار پرداخت. در دوره هاى بعدى امر نگارش كتاب هاى جامع حديثى همچنان در دستور كار برخى از مؤلفان شيعى بود. ۴ از آن جمله در يكصد سال گذشته تلاش هايى عمدتا در جهت تكميل كتاب هاى قبلى به انجام رسيد. كتاب بزرگ مستدرك الوسائل به وسيله حاجى نورى در تكميل كتاب وسائل الشيعه تنها نمونه اى از اين دست است. در دوره اخير ۵ كتاب جامع احاديث الشيعه كه ابتدا زير نظر آية اللّه حسين بروجردى و سپس با مساعدت آية اللّه ابوالقاسم خويى، دو فقيه و مرجع تقليد نامدار شيعيان منتشر شد، كوششى براى تبويب احاديث فقهى و اصلاح شيوه هاى كتاب وسائل الشيعه بوده است. ۶

1.براى اجازات مجلسى، نك: كتاب حسينى اشكورى؛ نيز نك: مجلسى، بحار الأنوار، مجلد اجازات.

2.براى او كه مؤلف كتاب رجالى بسيار مهم رياض العلماء است، نك: مدخل افندى، در دايرة المعارف بزرگ اسلامى.

3.تاكنون بخش هايى از اين موسوعه وسيله محمد باقر موحد ابطحى در قم و توسط مؤسسة الامام المهدى به چاپ رسيده است.

4.از جمله سيد عبداللّه شبر كه كتابى بزرگ در گردآورى حديث با عنوان جامع المعارف والأحكام نوشت كه تنها قسمتى اندك از آن تاكنون به چاپ رسيده است.

5.نيز نمونه مستدرك بحار الأنوار از ميرزا محمد طهرانى، كارى در تكميل كتاب بحار الأنوار بوده است كه هيچگاه به چاپ نرسيد.

6.در سال هاى اخير از جمله تلاش هاى شيعيان امامى در مورد گردآورى حديث، تلاش براى ديجيتايز كردن اين متون و تسهيل دستيابى به احاديث از طريق امكانات الكترونيكى است، مانند مجموعه نور كه در قم منتشر مى شود.

صفحه از 270