تفاوت اسلوب نوشتاری و گفتاری بر مبنای فصل و وصل جملات در نهج‌البلاغه

نشریه : پژوهشنامه نهج البلاغه

نویسنده : پديدآورنده : محمود آبدانان مهدیزاده
پديدآورنده : غلامرضا کریمی فرد
پديدآورنده : محمود شکیب انصاری
پديدآورنده : معصومه محتشم

چکیده :

عدّه‌ای از ادیبان قدیم، میان نثر گفتاری و نوشتاری فرقی نگذاشته و حتّی بسیاری از آنان چیزی به نام نثر گفتاری نمی‌شناختند. کم‌کم با گذر زمان، تغییرات عمده‌ای در نثر ایجاد و بر انواع آن افزوده شد، از این رو برخی از ادیبان، نثر گفتاری را از نوشتاری جدا کرده امّا همچنان بین این دو نوع، تفاوت خاصّی قائل نشدند. در دوران معاصر نیز، باز هم از تفاوت‌های میان این دو نوع، کمتر سخن به میان آمده است.
کلام حضرت علی(ع) در نهج ­البلاغه منبع خوبی برای تبیین و روشن‌­سازی حدود افتراق نثر گفتاری و نوشتاری است. پیوست و گسست جملات در هر زبان، یکی از مؤلّفه‌های غیر ­قابل ­اغماض کلام است. در زبان عربی این مقوله که به نام فصل و وصل شناخته می‌شود یکی از ابواب مهم علم معانی به شمار می‌رود. نویسندگان در این نوشتار بر آن هستند تا از خلال بررسی نامه‌های امام علی(ع) به ­عنوان نثری نوشتاری و خطبه‌های آن حضرت به ­عنوان نثری گفتاری به این نکته دست یابند که فصل و وصل موجب ایجاد وجوه افتراقی میان نثر نوشتاری و گفتاری شده است.