شرح: روايت است از بعض ياران ما از امام جعفر صادق عليه السلام گفت كه: نيست پرده ميان ايمان و كفر (به معنى نگاه دارنده كفر كه ايمان را نگذارد كه بر كفر غالب آيد) مگر كمىِ خردمندى.
راوى گفت كه: گفته شد در مجلس كه: براى چه بود اين سخن، اى فرزند پيغمبر خدا؟
گفت كه: براى اين كه بنده گاهى از كمىِ خردمندى، مى برد حاجت خود را سوى بنده ديگر. پس اگر صافى سازد قصد خود را براى اللّه تعالى و طلبد آن حاجت را، هر آيينه مى دهد او را اللّه تعالى آنچه مى خواهد، در زمانى زودتر از زمانِ بردن حاجتْ سوى آن مخلوق يا از زمانِ دادن آن مخلوق، اگر دهد. مراد، اين است كه ـ چون اين به خاطر رسيد گفتم كه: ـ از كمىِ خردمندى، چنانچه اين فساد مى آيد، كفر نيز مى آيد كه بدتر از اين است.
[حديث] سى و چهارم
۰.اصل: [عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا ، عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ ، عَنْ عُبَيْدِ اللّه ِ الدِّهْقَانِ ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عُمَرَ الْحَلَبِيِّ ، عَنْ يَحْيَى بْنِ عِمْرَانَ ]عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّه ِ عليه السلام ، قَالَ :«كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام يَقُولُ : بِالْعَقْلِ اسْتُخْرِجَ غَوْرُ الْحِكْمَةِ ، وَبِالْحِكْمَةِ اسْتُخْرِجَ غَوْرُ الْعَقْلِ ، وَبِحُسْنِ السِّيَاسَةِ يَكُونُ الْأَدَبُ الصَّالِحُ ».
قَالَ : «وَكَانَ يَقُولُ : التَّفَكُّرُ حَيَاةُ قَلْبِ الْبَصِيرِ ، كَمَا يَمْشِي الْمَاشِي فِي الظُّلُمَاتِ بِالنُّورِ بِحُسْنِ التَّخَلُّصِ وَقِلَّةِ التَّرَبُّصِ» .
شرح: روايت است از امام جعفر صادق عليه السلام گفت كه: امير المؤمنين عليه السلام مى گفت ـ در بيانِ اين كه خردمندى و خوددارى در خواهش هاى نفس، مثل حكم از روى ظن در مشتبهات، هر كدام آن ديگرى را كامل مى سازد ـ كه: به خردمندى، پيدا كرده مى شود نهايت خوددارى در خواهش هاى نفس. و به خوددارى در خواهش هاى نفس، پيدا كرده مى شود نهايت خردمندى. و به خوبىِ نگاهبانىِ خود، حاصل مى شود آداب خوب كه در قرآن، اللّه تعالى مردمان را به آن تكليف كرده.
امام جعفر صادق عليه السلام گفت كه: و مى گفت امير المؤمنين عليه السلام كه: فكر كردن در عاقبت كارها، زندگىِ دلِ مردِ ديده ور است و مانند مشعلى است كه مى رود در تاريكى هاى شب به آن مشعل، مرد رونده، با خوبىِ نجات از چاه و مانند آن و كمىِ درنگ در راه رفتن.
