شرح: وَ إنْ، شرطيّه و وصليّه مى تواند بود.
يعنى: شنيدم از امام جعفر صادق عليه السلام مى گفت كه: هر كه ياد دهد كسى را علم دين، پس او راست مانند ثواب كسى كه عمل كند به آن علم دين.
گفتم كه: پس اگر ياد دهد آن كس نيز به غير خودش، آيا به آن مرد اوّل مى رسد ثواب عمل آن غير؟
گفت كه: اگر آن كس ياد دهد به مردمانْ همگى و عمل كنند، ثواب هر يك به او مى رسد، برابر ثواب عمل هر يك.
گفتم كه: پس اگر آن مرد اوّل ميرد و آن كس ياد دهد بعد از مردن او به مردمان و عمل كنند، باز ثواب به آن مرد مى رسد؟
گفت: و اگر ميرد نيز ثواب مى رسد.

[حديث] چهارم

۰.اصل: [وَبِهذَا الْاءِسْنَادِ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْحَمِيدِ، عَنِ الْعَلَاءِ بْنِ رَزِينٍ، عَنْ أَبِي عُبَيْدَةَ الْحَذَّاءِ] عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عليه السلام ، قَالَ:«مَنْ عَلَّمَ بَابَ هُدًى، فَلَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهِ، وَلَا يُنْقَصُ أُولئِكَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَيْئاً، وَمَنْ عَلَّمَ بَابَ ضَلَالٍ، كَانَ عَلَيْهِ مِثْلُ أَوْزَارِ مَنْ عَمِلَ بِهِ، وَلَا يُنْقَصُ أُولئِكَ مِنْ أَوْزَارِهِمْ شَيْئاً».

شرح: روايت است از امام محمّد باقر عليه السلام گفت كه: هر كه ياد دهد به جمعى، راه راستى، پس او راست مثل ثواب هر كه عمل مى كند به آن، و كم كرده نمى شوند آن جمع از ثواب هاى عمل خود چيزى. و هر كه ياد دهد به جمعى، راه كجى، هست بر او مثل گناهان جمعى كه عمل مى كنند به آن، و كم كرده نمى شوند آن جمع از گناهان عمل خود چيزى.

۰.اصل: «وَفَضْلُ الْعَالِمِ عَلَى الْعَابِدِ كَفَضْلِ الْقَمَرِ عَلى سَائِرِ النُّجُومِ لَيْلَةَ الْبَدْرِ، وَإِنَّ الْعُلَمَاءَ وَرَثَةُ الْأَنْبِيَاءِ؛ إِنَّ الْأَنْبِيَاءَ لَمْ يُوَرِّثُوا دِينَاراً وَلَا دِرْهَماً، وَلكِنْ وَرَّثُوا الْعِلْمَ، فَمَنْ أَخَذَ مِنْهُ، أَخَذَ بِحَظٍّ وَافِرٍ».

شرح: و زيادتىِ خوبىِ دانا به مسائل دين ـ كه مردمان؛ نفع از دانش او برند ـ بر خوبى عبادت كننده كه نفعش به خودش رسد و بس، مانند زيادتى روشنى ماه است بر روشنى ستاره هاى ديگر در شب چهاردهم.
باقى، ظاهر است از شرح حديث دومِ باب سوم.

[حديث] دوم

۰.اصل: [مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيى، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ، عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ، ]عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عليه السلام ، قَالَ:«إِنَّ الَّذِي يُعَلِّمُ الْعِلْمَ مِنْكُمْ لَهُ أَجْرٌ مِثْلُ أَجْرِ الْمُتَعَلِّمِ، وَلَهُ الْفَضْلُ عَلَيْهِ، فَتَعَلَّمُوا الْعِلْمَ مِنْ حَمَلَةِ الْعِلْمِ، وَعَلِّمُوهُ كَمَا عَلَّمَكُمُوهُ الْعُلَمَاءُ».

شرح: روايت است از امام محمّد باقر عليه السلام گفت كه: به درستى كه آن كه ياد مى دهد علم دين را از جمله شما شيعه اماميّه، او راست ثواب ياد گيرنده علم دين و براى معلّم است حق نعمت بر متعلّم و آن، غير ثواب اُخروى است. پس ياد گيريد علم دين را از بردارندگانِ علم دين و ياد دهيد آن علم دين را به برادران مؤمن خود، چنانچه ياد داده اند به شما دانايان علمِ دين، بى زياده و نقصان.

[حديث] سوم

۰.اصل: [عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِيِّ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ، عَنْ أَبِي بَصِيرٍ، قَالَ: ]سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللّه ِ عليه السلام يَقُولُ:«مَنْ عَلَّمَ خَيْراً، فَلَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهِ» .
قُلْتُ: فَإِنْ عَلَّمَهُ غَيْرَهُ، يَجْرِي ذلِكَ لَهُ؟ قَالَ: «إِنْ عَلَّمَهُ النَّاسَ كُلَّهُمْ، جَرى لَهُ». قُلْتُ: فَإِنْ مَاتَ؟ قَالَ: «وَإِنْ مَاتَ».