[حديث] سوم

۰.اصل: [وَبِهذَا الْاءِسْنَادِ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ النَّضْرِ، عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ، عَنْ جَابِرٍ] عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عليه السلام ، قَالَ:«زَكَاةُ الْعِلْمِ أَنْ تُعَلِّمَهُ عِبَادَ اللّه ِ».

شرح: روايت است از امام محمّد باقر عليه السلام گفت كه: چنانچه مسكوك طلا و نقره و مانند آن، زكات دارد، دانشِ آيات بيّناتِ محكمات نيز زكات دارد. زكات آن، اين است كه آموزى آن را به بندگان اللّه تعالى.

[حديث] چهارم

۰.اصل: [عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى بْنِ عُبَيْدٍ، عَنْ يُونُسَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمنِ، عَمَّنْ ذَكَرَهُ] عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّه ِ عليه السلام ، قَالَ:«قَامَ عِيسَى بْنُ مَرْيَمَ عليه السلام خَطِيباً فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ، فَقَالَ: يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ، لَا تُحَدِّثُوا الْجُهَّالَ بِالْحِكْمَةِ؛ فَتَظْلِمُوهَا، وَلَا تَمْنَعُوهَا أَهْلَهَا؛ فَتَظْلِمُوهُمْ».

شرح: مراد به حكمت، علم است كه مذكور است در عنوان باب. و معنى علم گذشت در شرح حديث هفتمِ باب سابق.
نهى در لَا تُحَدِّثُوا در غير صورت تكليف به اتمام حجّت است. پس منافات ندارد با آنچه گذشت در حديث اوّل.
نهى در لَا تَمْنَعُوهَا در غير صورتِ تكليف به تقيّه است از بعض حاضرانِ مجلس مثلاً.
يعنى: روايت است از امام جعفر صادق عليه السلام گفت كه: ايستاد عيسى پسر مريم بر حالى كه وعظ و نصيحت كننده بود در ميان فرزندان يعقوب. پس گفت كه: اى فرزندان يعقوب! هم زبانى مكنيد با ناخردمندان به ادب الهى، كه ستم مى كنيد ادب را. و مپوشانيد آن را از خردمندان، كه ستم مى كنيد ايشان را.

[حديث] دوم

۰.اصل: [عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِيِّ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ عَبْدِ اللّه ِ بْنِ الْمُغِيرَةِ وَمُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ، عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَيْدٍ:] عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّه ِ عليه السلام فِي هذِهِ الْايَةِ:«وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنّاسِ»^۱قَالَ:«لِيَكُنِ النَّاسُ عِنْدَكَ فِي الْعِلْمِ سَوَاءً».

شرح: معنى عِلْم بيان شد در شرح حديث هفتمِ باب سابق. و به اين، دفع مى شود منافات ميان اين حديث و آنچه مى آيد در حديث اوّلِ «بَابُ اخْتِلاَفِ الْحَدِيْثِ» كه باب بيست و دوم است كه: رسول اللّه صلى الله عليه و آله اختصاص مى داده امير المؤمنين و حسنين و فاطمه عليهم السلام را به تعليم اسرار.
يعنى: روايت است از امام جعفر صادق عليه السلام در اين آيت در سوره لقمان كه: و مپيچان روى خود را كه پهلوى رو را ظاهر كنى براى مردمان. امام گفت كه: مراد، اين است كه: مى بايد كه مردمان، نزد تو در تعليم دانش، برابر باشند، چنانچه نشود كه از بعضى رو گردانى و ياد ندهى و آن بعض، اهل باشند، چنانچه مى آيد در حديث چهارمِ اين باب.