باب هفتم

اصل: بابُ النِّسْبَةِ

شرح: النِّسْبَة (به كسر نون و سكون سين بى نقطه و باء يك نقطه، مصدر بابِ «نَصَرَ» و «ضَرَبَ»): كسى را به نسبتِ او ذكر كردن؛ به معنى نسبت دادنِ او به پدرش تا ممتاز شود از غير. و مراد اين جا ذكرِ طريق مستقيمِ واضح، سوى معرفت مرتبه كسى است به روشى كه سامع اكتفا به آن تواند كرد و حاجت به زياده بر آن نداشته باشد براى تمييز او از جمعى كه مُشْتَبه به اويند. و از اين مأخوذ است «نِيسَب» به فتح نون و سكون ياء دو نقطه در پايين و فتح سين، به معنى طريق مستقيم واضح.
«الف لام» براى عهد خارجى است به معنى «نِسْبَة الرَّبّ» كه سوره «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» باشد، بنا بر آنچه مى آيد در «كِتابُ الصَّلَاةِ» در حديث اوّلِ «بابُ النَّوَادِرِ» ـ كه باب صدم است ـ كه: «اقْرَأْ يَا مُحَمَّدُ! نِسْبَةَ رَبِّكَ تَبَارَكَ وتَعَالى: «قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ» » تا قول او كه: «اقْرَأْ: «إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ» ؛ فَإِنَّهَا نِسْبَتُكَ وَنِسْبَةُ أَهْلِ بَيْتِكَ إِلى يَوْمِ الْقِيَامَةِ» ^۱ .
يعنى: اين باب، بيان طريق مستقيمِ واضح، سوى معرفت ربوبيّت است، كه سوره اخلاص باشد.
در اين باب، چهار حديث است.

[حديث] اوّل

۰.اصل: [أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِيسَ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ، عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيى، عَنْ أَبِي أَيُّوبَ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّه ِ عليه السلام ، قَالَ: ]«إِنَّ الْيَهُودَ سَأَلُوا رَسُولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ، فَقَالُوا: انْسِبْ لَنَا رَبَّكَ. فَلَبِثَ ثَلَاثاً لَا يُجِيبُهُمْ، ثُمَّ نَزَلَتْ: «قُلْ هُوَ اللّه ُ أَحَدٌ» إِلى آخِرِهَا».