باب نهم

اصل: بابٌ فِي إِبْطَالِ الرُّؤْيَةِ

شرح: اين بابى است در باطل ساختنِ امكانِ ديدن كسى اللّه تعالى را ـ چنانچه اشاعره خيال مى كنند ـ و مى آيد حقيقت اين نزاع، در حديث چهارمِ اين باب.
در اين باب، يازده حديث است و در آخرش نقل كلامى است از هشام بن الحكم كه مى تواند بود كه براى بيانِ معنى حديث چهارم و تقويت حديث نهم و دهم و يازدهم گفته باشد.

[حديث] اوّل

۰.اصل: [مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللّه ِ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي الْقَاسِمِ] عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ إِسْحَاقَ، قَالَ: كَتَبْتُ إِلى أَبِي مُحَمَّدٍ عليه السلام أَسْأَلُهُ: كَيْفَ يَعْبُدُ الْعَبْدُ رَبَّهُ وَهُوَ لَا يَرَاهُ؟ فَوَقَّعَ عليه السلام :«يَا أَبَا يُوسُفَ، جَلَّ سَيِّدِي وَمَوْلَايَ وَالْمُنْعِمُ عَلَيَّ وَعَلى آبَائِي أَنْ يُرى».

شرح: التَّوْقِيع: سخن عالى مرتبه را در پستىِ لباسِ نوشتن درآوردن.
يعنى: روايت است از يعقوب بن اسحاق ارمنى، گفت كه: نوشتم سوى امام حسن عسكرى عليه السلام مى پرسيدم او را كه: چگونه پرستش مى كند بنده، صاحبِ كلِّ اختيار خود را و حال آن كه نمى بيند او را؟
پس در جواب نوشت كه: اى ابو يوسف! منزّه است مالك من و كارساز من و نعمت دهنده بر من و بر پدران من به امامت، از اين كه ديده شود.

۰.اصل: قَالَ: وَسَأَلْتُهُ: هَلْ رَأى رَسُولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله رَبَّهُ؟ فَوَقَّعَ عليه السلام :«إِنَّ اللّه َ ـ تَبَارَكَ وَتَعَالى ـ أَرى رَسُولَهُ بِقَلْبِهِ مِنْ نُورِ عَظَمَتِهِ مَا أَحَبَّ».

[حديث] دوازدهم

۰.اصل: [عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْخَثْعَمِيِّ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمنِ بْنِ عَتِيكٍ الْقَصِيرِ، قَالَ:] سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ عليه السلام عَنْ شَيْءٍ مِنَ الصِّفَةِ، فَرَفَعَ يَدَهُ إِلَى السَّمَاءِ، ثُمَّ قَالَ:«تَعَالَى الْجَبَّارُ، تَعَالَى الْجَبَّارُ ^۱ ، مَنْ تَعَاطى مَا ثَمَّ هَلَكَ».

شرح: پرسيدم امام محمّد باقر عليه السلام را از چيزى از بيانِ ذات اللّه تعالى، پس برداشت دست خود را سوى آسمان ـ مانند كسى كه از چيزى دورى وانمايد ـ بعد از آن گفت كه: منزّه است از عيب و نقصان، فاعلِ به عنوانِ «كُنْ» يا نگاه دارنده به زور آسمان ها و زمين را از زوال. منزّه است از عيب و نقصان، فاعل به عنوانِ «كُنْ» يا نگاه دارنده به زور آسمان ها و زمين را از زوال. هر كه داد و ستد كرد آنچه را كه در آنجا است ـ به معنى اين كه گفتگو كرد در كنهِ ذات اللّه تعالى ـ جهنّمى شد.