با اين كه مى دانست شهيد مى شود ، قيام كرد؟» ، در تبيين دلايل قيام ايشان ، خواهد آمد .

4 . منافات نداشتنِ تقدير، با اراده انسان

از برخى از احاديث ، استفاده مى شود كه شهادت امام عليه السلام ، از مقدّرات حتمى خداوند بوده است ، به گونه اى كه وقتى پيامبر صلى الله عليه و آله با جبرئيل عليه السلام مشورت مى كند و از او در باره درخواست از خداوند براى تغيير اين تقدير مى پرسد ، جبرئيل، پاسخ منفى مى دهد و مى گويد :
لِأَنَّهُ أمرٌ قَد كَتَبَهُ اللّهُ .^۱[چنين مكن ؛] زيرا اين، فرمانى است كه خداوند ، آن را نوشته [و حتمى ساخته ]است .
در اين جا ، اين پرسش، قابل طرح است كه : اگر شهادت امام حسين عليه السلام ، تقدير حتمى خداوند است و بارها پيشگويى شده ، قاتلان ، چه تقصيرى دارند؟
پاسخ ، اين است كه : اوّلاً ، اين حديث ، از نظر سند ، اعتبار ندارد . ثانيا با فرض درست بودن سند هم ، بر اساس آموزه هاى اسلامى ، آنچه در جهانْ پديد مى آيد ، بر اساس تقدير الهى است ؛ امّا تقدير حق تعالى ، با اراده انسان ، منافاتى ندارد ؛ بلكه اراده و آزادى انسان نيز به تقدير خداوند منّان است .
بنا بر اين ، مقصود از اين كه شهادت امام عليه السلام ، مكتوب و مقدّر و قطعى است ، اين است كه خداوند متعال مى داند كه اين حادثه ، به سبب سوء استفاده جمعى نابه كار از اختيارشان ، حتما اتّفاق خواهد افتاد و بر اساس سنّت تغييرناپذير آفرينش ، گريزى از آن نيست . ^۲

پژوهشى درباره احاديث پيشگويىِ شهادت امام حسين عليه السلام

چنان كه گذشت ، پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و جمعى از اهل بيت و ياران آن حضرت ، مكرّر ، شهادت امام حسين عليه السلام را پيشگويى كرده اند .
در اين پيشگويى ها ، علاوه بر شهادت امام عليه السلام ، جزئيّات مربوط به برخى حوادث و شرايط آن ، مانند : زمان و مكان شهادت ، شركت كنندگان در قتل و سران آنها، و كسانى كه از يارى وى امتناع مى ورزند ، نيز ديده مى شود .
در باره اين پيشگويى ها چند نكته قابل توجّه است :

1 . قطعيت صدور

شمار اخبار و احاديث مربوط به پيشگويى حادثه كربلا ، به اندازه اى است كه هر پژوهشگر باانصافى ، به صدور آنها از پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام اطمينان مى يابد ، هر چند نسبت به برخى از جزئيّات ، يقين حاصل نشود .

2 . اساس پيشگويى ها

منبع پيشگويى هاى مربوط به شهادت امام حسين عليه السلام ، همان كلام پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و به طبع ، متّكى بر اِخبار و تعليم خداوند متعال است و ديگران ، تصريح كرده باشند يا نه ، اصل خبر را از پيامبر صلى الله عليه و آله دريافت كرده اند .

3 . آگاهى امام حسين عليه السلام از نتيجه قيام

تأمّل در اين احاديث ، هر گونه ترديد را در باره اين كه امام حسين عليه السلام با علم و آگاهى ، مسير شهادت را انتخاب كرده ، از بين مى برد ؛ امّا پاسخ به اين پرسش كه : «چرا امام عليه السلام